вкось нареч. наўско́с, наўскасы́, наўскася́к, наўко́с;
◊
вкривь и вкось а) (в различных направлениях) ва ўсе бакі́, туды́-сюды́, ту́ды і сю́ды, сю́ды і ту́ды; б) (беспорядочно) бязла́дна, абы-я́к, так-ся́к накася́к, абы́ не па-лю́дску; в) перен. (всячески, превратно) так і сяк, сяк і так, усяля́к.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вкривь нареч. кры́ва;
◊
вкривь и вкось, см. вкось.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наўскася́к
1. нареч. на́искось, наискосо́к, вкось;
перасячы́ н. по́ле — пересе́чь на́искось (наискосо́к, вкось) по́ле;
2. нареч. вкось, на́кось;
прыбі́ць н. — приби́ть вкось (на́кось);
3. предлог с род. н. стала́ лягла́ квяці́стая даро́жка вкось стола́ легла́ цвети́стая доро́жка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Наодлукі ’абы-як (рабіць)’ (беласт., Ніва, 5 жніўня 1979 г.), параўн. укр. наодлуці ’аддзяліўшыся’. Семантычна цяжка звязаць беларускае і ўкраінскае словы; магчыма, да адлучыць ’аддзяліць’ (гл. лучыць) у сэнсе ’адвязацца, адчапіцца’, тады першапачатковае значэнне прыслоўя было б ’абы адвязацца (рабіць)’. Фармальна суадноснае серб.-харв. ддлука ’рашэнне’ дэманструе процілеглую семантыку як вытворнае ад дзеяслова одлучити ’скончыць, падвесці вынікі і пад.’ Іншая версія: да лука ’выгін, крывізна’, *на‑од‑лукі адпавядала б семантычна рус. ’вкривь и вкось’, параўн. улукаткі ’зігзагамі (бегчы)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
накася́к нареч. вкось; (о расположении — ещё) на́кось, ко́со; (о направлении — ещё) наи́скось, наискосо́к;
◊ так-ся́к, накася́к, абы́ не па-лю́дску — посл. тяп-ля́п, лишь бы с рук
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)