ве́трана
прыслоўе, утворана ад прыметніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| ве́трана |
- |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ве́трана безл., в знач. сказ. ве́трено;
было́ маро́зна і в. — бы́ло моро́зно и ве́трено
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ве́трана, безас. у знач. вык.
Пра наяўнасць ветру. Ветрана на дварэ. □ Было, як і раней, ветрана, хмарна, нібы збіраўся дождж. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ветрана (безасаб.) ’ветранае надвор’е’ (КТС, БРС, Шат.), укр. ві́тряно, рус. ве́трено, польск. wietrzno, чэш. větrno, славен. vėtréno (je), балг. ветрено ’тс’. Да вецер, ветраны (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ве́траны, -ая, -ае.
1. Які суправаджаецца ветрам, з ветрам.
В. дзень.
Сягоння ветрана (безас.; у знач. вык.).
2. перан. Легкадумны, пусты.
В. хлопец.
|| наз. ве́транасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сі́верна, безас. у знач. вык.
Ветрана (пра халодны рэзкі марозны вецер). Сіверна, марозна на дварэ. □ На дварэ стала сіверна, шчыпала за шчокі, зліпаліся вейкі. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́трено
1. безл., в знач. сказ. ве́трана;
2. нареч., перен. легкаду́мна;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ *Павятра́нец, павітранец ’чалавек-круцяка, ветрам падшыты’, павітранка ’рэзвая гуллівая дзяўчына’ (КЭС, лаг.). Да вецер (гл.); параўн. ветрана ветраніцач.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ве́трывы ’ветраны (дзень, надвор’е)’ (Нас.). Прасл. архаізм větrivъ, утвораны ад vět‑rъ. і суф. ‑iv‑ъ. Сюды ж безасабовы выказнік ветрыва ’ветрана’ (Нас., Гарэц.); параўн. таксама рус. ве́триво, ветри́во, ве́трево ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ся́ўрана ’суха і ветрана (пра надвор’е)’, ся́ўрыць ’сушыць на сцюдзёным ветры’ (Ласт.), сяўрёнка ’мяса, вытрыманае на халодных веснавых вятрах’, сяўрёный ’высіверачы (пра кумпяк, каўбасы, мяса)’ (віц., Нар. лекс.). Да север, сівер (гл.), параўн. рус. северя́к ’сцюдзёны паўночны вецер’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)