вар’я́т

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. вар’я́т вар’я́ты
Р. вар’я́та вар’я́таў
Д. вар’я́ту вар’я́там
В. вар’я́та вар’я́таў
Т. вар’я́там вар’я́тамі
М. вар’я́це вар’я́тах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

вар’я́т, -а, М -р’я́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Псіхічна хворы чалавек.

2. Пра таго, хто дзейнічае безразважна; шалёны; дзівак (лаянк.).

|| ж. вар’я́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вар’я́т м.

1. (психически больной) сумасше́дший, умалишённый, поме́шанный;

2. (крайне безрассудный) безу́мец, безу́мный, сумасше́дший

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вар’я́т, ‑а, М ‑р’яце, м.

1. Псіхічна хворы чалавек. Хто цяпер пашкадуе залатаных стрэшак? Хіба толькі вар’ят або вораг які. Дудар.

2. Лаянк. Той, хто дзейнічае безразважна; шалёны; дзівак. [Вольга Сцяпанаўна:] — Ну, дай жа ты дзіцяці казку паслухаць! Добры бацька сам расказаў бы, а ён і паслухаць не дае. Вось вар’ят ужо! Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вар’я́т (Шат., Касп., Сцяшк. МГ, БРС). Укр. дыял. (зах.) варія́т ’тс’. Запазычанне з польск. warjat ’тс’ (а гэта польскае семантычнае новаўтварэнне да лац. variare ’змяняць’, variatio ’разнавіднасць’, varius ’розны’; гл. Брукнер, 602). Параўн. вар’ява́ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шале́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

Шалёны чалавек, вар’ят.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

юро́дзівы, -ая, -ае.

1. Дурнаваты, блізкі да вар’яцтва.

Ю. хлопец.

2. у знач. наз. юро́дзівы, -ага, мн. -ыя, -ых, м. Ва ўяўленні рэлігійных людзей: вар’ят, які валодае дарам прадказання.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вар’я́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Жан. да вар’ят.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сумабро́д ’вар’ят, дзівак’ (Бяльк.). Відаць, у выніку пераасэнсавання з рус. сумасбро́д ’вар’ят’ (’які ходзіць з сумой’?).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вара́ят. Гл. вар’ят.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)