вартава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; незак., каго-што.

1. Ахоўваць, сцерагчы каго-, што-н.

В. грамадскае дабро.

2. Падсцерагаць, чакаць паяўлення каго-, чаго-н.

В. ліс.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вартава́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. варту́ю варту́ем
2-я ас. варту́еш варту́еце
3-я ас. варту́е варту́юць
Прошлы час
м. вартава́ў вартава́лі
ж. вартава́ла
н. вартава́ла
Загадны лад
2-я ас. варту́й варту́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час варту́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вартава́ць несов.

1. (наблюдать за сохранностью кого-, чего-л.) охраня́ть; карау́лить, стере́чь, сторожи́ть;

2. подстерега́ть, стере́чь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вартава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., каго-што.

1. Ахоўваць, сцерагчы каго‑, што‑н. Вартаваць грамадскае дабро. □ Вартуй свой край з усіх старон; Шануй, як скарб любімы. Глебка.

2. Падсцерагаць, чакаць з’яўлення каго‑, чаго‑н. Павярні ты направа, К гэтай сіняй вярбе: Прытаілася ў травах, Смерць вартуе цябе. Бялевіч. Рыбак не спіць, рыбак не дрэмле, А ўсё вартуе зручны час. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вартава́ць ’вартаваць, ахоўваць, пільнаваць’ (БРС, Гарэц., Інстр. III, Шпіл., Шат., Касп., Нас., Бяльк.). Ст.-бел. вартовати (з XVI ст.; Булыка, Запазыч.). Укр. вартува́ти, рус. дыял. (смал.) вартова́ть. Запазычанне з польск. wartować ’тс’ (да warta ’варта, ахова’ ці непасрэдна да ням. warten). Параўн. і чэш. vartovati (Кюнэ, Poln., 113).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сторожи́ть несов. вартава́ць, пільнава́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пільнава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; незак., каго-што.

1. Вартаваць, сцерагчы.

П. сад.

2. Падсцерагаць, сачыць.

П. каго-н. на вуліцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вартава́цца, ‑туецца; незак.

Зал. да вартаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вартава́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. вартаваць (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вартава́цца несов., страд. охраня́ться; стере́чься; сторожи́ться; подстерега́ться; см. вартава́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)