варані́ць, -раню́, -ро́ніш, -ро́ніць; незак., што.

Пакрываць паверхню металічных прадметаў (са сталі, чыгуну) тонкім слоем вокіслу чорнага, цёмна-сіняга або карычневага колеру, каб засцерагчы ад іржы; чарніць.

В. сталь.

|| наз. варане́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

варані́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. вараню́ варо́нім
2-я ас. варо́ніш варо́ніце
3-я ас. варо́ніць варо́няць
Прошлы час
м. варані́ў варані́лі
ж. варані́ла
н. варані́ла
Загадны лад
2-я ас. варані́ варані́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час варо́нячы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

варані́ць несов., тех. ворони́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

варані́ць, ‑раню, ‑роніш, ‑раніць; незак., што.

Утвараць на паверхні металічных прадметаў (сталі, чыгуну) тонкі слой вокіслу чорнага, цёмна-сіняга або карычневага колеру; чарніць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ворони́ть несов., спец. варані́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

варане́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. вараніць.

2. Слой вокіслу, утвораны на паверхні металічнага прадмета шляхам награвання або хімічнай апрацоўкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

варанёны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад вараніць.

2. у знач. прым. Пакрыты слоем варанення (у 2 знач.). Толя сядзіць на носе чайкі і на ўзбраенні яго — доўгі лёгенькі шост і «іжаўка» дзядзькі Антося, якая ляжыць на брызенце плашч-палаткі, прыемна пабліскваючы варанёнай сталлю ствалоў. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чарні́ць, чарню́, чэ́рніш, чэ́рніць; чэ́рнены; незак.

1. што. Рабіць чорным, фарбаваць у чорны колер.

Ч. бровы.

2. перан., каго-што. Няславіць, ганьбаваць каго-, што-н.

Не трэба ч. людзей.

3. што.

Тое, што і вараніць.

|| зак. счарні́ць, -чарню́, -чэ́рніш, -чэ́рніць; -чэ́рнены (да 1 і 2 знач.), зачарні́ць, -чарню́, -чэ́рніш, -чэ́рніць; -чэ́рнены (да 1 знач.), начарні́ць, -чарню́, -чэ́рніш, -чэ́рніць; -чэ́рнены (да 1 знач.) і ачарні́ць, -чарню́, -чэ́рніш, -чэ́рніць; -чэ́рнены (да 2 знач.).

|| наз. чарне́нне, -я, н. (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)