важа́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Павадыр статка, чарады.

2. Кіраўнік, арганізатар.

В. моладзі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

важа́к, -ка́ м. вожа́к, предводи́тель

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

важа́к, ‑а, м.

1. Высок. Кіраўнік, арганізатар. Камуністы наперадзе ўсюды, заўсёды — На франтах будаўніцтва, у баю, у змаганні; На ўсім свеце яны — сцяганосцы свабоды, Важакі пераможных народных паўстанняў. Танк. Юнакі і дзяўчаты аднадушна прызналі.. [Сашу] сваім важаком. Новікаў.

2. Павадыр статка, чарады. Алені хрыпелі і рваліся з пастронкаў, жалобна роў іх смяртэльна паранены важак. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прадвадзі́цель, -я, мн. -і, -яў, м.

Кіраўнік, важак.

П. племя.

○

Прадвадзіцель дваранства — у царскай Расіі: выбарны прадстаўнік дваранскага саслоўя губерні ці павета.

|| прым. прадвадзі́цельскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

атама́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Начальнік у казацкіх войсках і пасяленнях, які выконвае ваенныя, палітычныя і адміністрацыйныя функцыі.

Станічны а.

2. перан. Важак, завадатар якой-н. групы, банды, шайкі і пад.

А. разбойнікаў.

|| прым. атама́нскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

верхаво́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Разм. Той, хто верхаводзіць; заправіла, важак. Па нейкай няпісанай умове вербаўскія дзеці выбралі.. [Яся] сваім верхаводам. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

атама́н, ‑а, м.

1. Выбарны начальнік дружыны.

2. У дарэвалюцыйнай Расіі — назначаны або выбарны начальнік у казацкіх войсках і пасяленнях, які выконваў ваенныя, палітычныя і адміністрацыйныя функцыі. Вайсковы атаман. Казацкі атаман. Станічны атаман. □ Цярпі, казак, атаманам будзеш. Прымаўка.

3. Важак, завадатар (банды, групы, шайкі). Атаман бандытаў. // перан. Завадатар, важак, канавод. У гэтых гульнях дзеці вёскі Чарамхі мелі свайго атамана. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тупата́ць, ‑пачу, ‑почаш, ‑поча; незак.

Разм. Тое, што і тупацець. Чарнавокі бутуз-важак, схамянуўшыся і ўжо не азіраючыся на Дар’ю Сяргееўну, зухавата тупоча ножкамі. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прадвадзі́цель, ‑я, м.

1. Кіраўнік, важак.

2. Тое, што і прадвадзіцель дваранства.

•••

Прадвадзіцель дваранства — прадстаўнік дваранства, які выбіраўся ў царскай Расіі губернскім ці павятовым дваранскім сходам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вярша́к ’верхавы яздок’ (Нас., Др.-Падб., Гарэц.). Узнікла ў выніку лексічнай кандэнсацыі з верхавы яздок пад уплывам вязак, важак.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)