вадзяны́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. вадзяны́ вадзяна́я вадзяно́е вадзяны́я
Р. вадзяно́га вадзяно́й
вадзяно́е		 вадзяно́га вадзяны́х
Д. вадзяно́му вадзяно́й вадзяно́му вадзяны́м
В. вадзяны́ (неадуш.)
вадзяно́га (адуш.)		 вадзяну́ю вадзяно́е вадзяны́я (неадуш.)
вадзяны́х (адуш.)
Т. вадзяны́м вадзяно́й
вадзяно́ю		 вадзяны́м вадзяны́мі
М. вадзяны́м вадзяно́й вадзяны́м вадзяны́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

во́да-вадзяны́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. во́да-вадзяны́ во́да-вадзяна́я во́да-вадзяно́е во́да-вадзяны́я
Р. во́да-вадзяно́га во́да-вадзяно́й
во́да-вадзяно́е		 во́да-вадзяно́га во́да-вадзяны́х
Д. во́да-вадзяно́му во́да-вадзяно́й во́да-вадзяно́му во́да-вадзяны́м
В. во́да-вадзяны́ (неадуш.)
во́да-вадзяно́га (адуш.)		 во́да-вадзяну́ю во́да-вадзяно́е во́да-вадзяны́я (неадуш.)
во́да-вадзяны́х (адуш.)
Т. во́да-вадзяны́м во́да-вадзяно́й
во́да-вадзяно́ю		 во́да-вадзяны́м во́да-вадзяны́мі
М. во́да-вадзяны́м во́да-вадзяно́й во́да-вадзяны́м во́да-вадзяны́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

паве́трана-вадзяны́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. паве́трана-вадзяны́ паве́трана-вадзяна́я паве́трана-вадзяно́е паве́трана-вадзяны́я
Р. паве́трана-вадзяно́га паве́трана-вадзяно́й
паве́трана-вадзяно́е		 паве́трана-вадзяно́га паве́трана-вадзяны́х
Д. паве́трана-вадзяно́му паве́трана-вадзяно́й паве́трана-вадзяно́му паве́трана-вадзяны́м
В. паве́трана-вадзяны́ (неадуш.)
паве́трана-вадзяно́га (адуш.)		 паве́трана-вадзяну́ю паве́трана-вадзяно́е паве́трана-вадзяны́я (неадуш.)
паве́трана-вадзяны́х (адуш.)
Т. паве́трана-вадзяны́м паве́трана-вадзяно́й
паве́трана-вадзяно́ю		 паве́трана-вадзяны́м паве́трана-вадзяны́мі
М. паве́трана-вадзяны́м паве́трана-вадзяно́й паве́трана-вадзяны́м паве́трана-вадзяны́х

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

наліўны́, -а́я, -о́е.

1. Які прыстасаваны для перавозкі вадкіх грузаў без тары.

Наліўное судна.

2. Які прыводзіцца ў рух вадою, што падае зверху (спец.).

Наліўное вадзяное кола.

3. Поўны сокаў, спелы (пра плады).

Наліўныя яблыкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Бе́зна ’багністае, вадзяное месца, якое зарасло чаротам; дрыгва; глыбіня, бездань’ (Бяльк., Яшкін). З бе́здна (да бе́здань, гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вадзяны́, ‑ая, ‑ое.

1. Які мае дачыненне да вады, утвораны з вады. Вадзяная пара. Вадзяны струмень. □ Вясна .. у некалькі дзён змяніла палескі краявід. Балоты абярнуліся ў суцэльныя вадзяныя пустыні. Колас.

2. Які расце, жыве ў вадзе. Вадзяное зелле. Вадзяны павук. □ Вада ў канаве была чорная і па тым, як калышацца на яе паверхні лісце нейкіх вадзяных траў, Андрэй Міхайлавіч пазнаў, што канава мае ўласную плынь. Самуйлёнак.

3. Які прыводзіцца ў рух вадою. Вадзяное кола. Вадзяная турбіна. □ Неўзабаве бліснула пакручастая стужка рачулкі, а потым паказаўся і вадзяны млынок. С. Александровіч.

4. у знач. наз. вадзяны́, ‑ога, м. Уст. Тое, што і вадзянік. У багне, пад лазой, Вадзяны канае, З горкаю слязой Топіцца ў канаве. Пушча.

•••

Вадзяная блыха гл. блыха.

Вадзяное ацяпленне гл. ацяпленне (у 2 знач.).

Вадзяны гадзіннік гл. гадзіннік.

Вадзяныя знакі гл. знак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ацяпле́нне ср.

1. отопле́ние;

2. отепле́ние, утепле́ние;

1, 2 см. ацяпля́ць;

3. (система нагревания) отопле́ние;

вадзяно́е а. — водяно́е отопле́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ацяпле́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. ацяпляць — ацяпліць.

2. Сістэма абагравання памяшканняў; прыстасаванне для абагравання. Вадзяное ацяпленне. Паравое ацяпленне. Цэнтральнае ацяпленне. □ Голле гэтага старога бору ўжо цяпер калышацца пад вокнамі трохпавярховых дамоў з паркетам і паравым ацяпленнем, з халадзільнікамі і ваннамі. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наліўны́, ‑ая, ‑ое.

1. Які наліваецца куды‑н. Наліўны груз.

2. Які прыстасаваны для перавозкі вадкіх грузаў без тары. Наліўное судна. // Які служыць для налівання. Наліўная эстакада нафтапромыслу.

3. Спец. Які прыводзіцца ў рух вадою, што падае зверху. Наліўное вадзяное кола.

4. Поўны сокаў, спелы. Наліўныя яблыкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тапі́ла, топі́ло ’невялікі вадаём, у якім летам вада не высыхае’ (лун., Шатал.), ’невялікі прыродны вадаём’ (бабр., ЛА, 2), ’багна’ (Мат. Гом.), ’вадзяное месца на лузе’ (Мат. Маг.), ’топкае месца на балоце; твань’ (бабр., рэч., ЛА, 5), ’гразкае месца’ (ТС), ’вадаём са стаячай вадой; ставок’ (рагач., Сл. ПЗБ, Мат. Гом.), ’прорва’ (лун., ЛА, 5), тапі́лы ’багна, твань’ (пруж., Сл. ПЗБ), то́піла ’багна’ (рас., Шатал.). Параўн. укр. топи́ло ’лажбіна з вадой, куды сцякае вясенняя вада; карставы правал, дзірка, куды сцякае вада’. Адносна распаўсюджання, семантыкі і паходжання гл. Талстой, Геогр., 169, 243 (рэканструюе ўсх.-слав. *topilo). Казлова (БЛ, 21, 63) параўноўвае з балг. дыял. топи́ло ’сажалка ці месца ў рацэ, дзе мочаць каноплі’, макед. топило ’тс’ і ўзводзіць усе формы да прасл. *topidlo, звязанага з *topiti, гл. тапіць 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)