быва́ло вводн. сл. быва́ла;

ра́ньше, быва́ло, я ча́сто ходи́л на охо́ту ране́й, быва́ла, я ча́ста хадзі́ў на палява́нне;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

быва́ла вводн. сл. быва́ло;

ране́й, б., я ча́ста хадзі́ў на палява́нне — ра́ньше, быва́ло, я ча́сто ходи́л на охо́ту

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ба́ло ’даўней, раней’ (Сцяшк. МГ, Сцяц.). Скарачэнне слова быва́ло. Параўн. яшчэ форму ба͡ало (пераходная ступень у працэсе скарачэння).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ничу́ть нареч. ані́; (нисколько) нічу́ць, ніко́лькі;

ничу́ть не быва́ло зусі́м не.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Прысу́шак1, прысуошок ’акрайчык, першы кавалак хлеба, адрэзаны ад новага бохана’ (беласт., Ніва, 1979, 5 жн.). Магчыма, звязана з магічным уздзеяннем (гл. папярэдняе слова): Мы, бывало, за прысуошкі то аж бʼемся (тамсама). Гл. таксама асу́шак.

Прысу́шак2, прысу́шкі ’сошкі (апоры) на бэльках’ (брагін., ЛА, 4). Гл. прысо́шак, со́шка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

быва́ть несов., в разн. знач. быва́ць; (существовать — ещё) быць; (случаться — ещё) здара́цца;

быва́ют слу́чаи быва́юць (здара́юцца) вы́падкі;

быва́ть в лесу́ быва́ць у ле́се;

э́того не быва́ет гэ́тага не быва́е;

как не быва́ло (кого, чего) як і не было́ (каго, чаго);

как ни в чём не быва́ло а) хоць бы што; і нічагу́сенькі; б) і ву́хам не вядзе́; як нічо́га і не было́; а ён не лыс;

ничу́ть не быва́ло нічо́га падо́бнага, зусі́м не.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падо́бны (на каго, што, да каго, чаго і без дап.) похо́жий (на каго, что); схо́дный, схо́жий (с кем, чем), подо́бный (кому, чему и без доп.);

~ныя трохвуго́льнікімат. подо́бные треуго́льники;

нічо́га ~нага! — ничего́ подо́бного! ничу́ть не быва́ло!

і да таго́ ~нае — (сокращённо і да т.п. —) и тому́ подо́бное (сокращённо и т.п.)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нішто́ I

1. (род. нічо́га, дат. нічо́му, вин. нішто́, твор. нічы́м, предл. ні аб чы́м) мест. отриц. ничто́;

мне нічо́га не трэ́ба — мне ничего́ не ну́жно;

ні ў чым не вінава́ты — ни в чём не пови́нен;

ён ні аб чым не клапаці́ўся — он ни о чём не забо́тился;

2. в знач. сущ., нескл., ср. ничто́;

без пра́цы чалаве́к — н. — без труда́ челове́к — ничто́;

за н. — а) зря; ни за что́; б) (по дешёвке) за бесце́нок;

н. і́ншае — ничто́ ино́е (друго́е);

зве́сці (сысці́) на н. — свести́ (сойти́) на не́т;

лічы́ць за н. — ни во что не ста́вить;

нічо́га не зро́біш — ничего́ не поде́лаешь;

як нічо́га не было́ — как ни в чём не быва́ло;

нічо́га падо́бнага — ничего́ подо́бного;

н. сабе́ — ничего́ себе́;

мно́га шу́му з нічо́гапогов. мно́го шу́ма из ничего́;

без нічо́га нія́кага — без причи́ны

нішто́ II нареч.

1. разг. ничего́;

ко́рмяць там н. — ко́рмят там ничего́;

2. в знач. сказ. (обычно со словом сабе) ничего́;

ураджа́й там н. сабе́ — урожа́й там ничего́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

быць несов., в разн. знач. быть; (существовать, быть в наличии — ещё) име́ться; (находиться где-л. — ещё) пребыва́ть;

учо́ра я быў у кіно́ — вчера́ я был в кино́;

ён быў рабо́чым — он был рабо́чим;

но́ччу бу́дзе дождж — но́чью бу́дет дождь;

у нас былі́ ўсе магчы́масці вы́канаць план — у нас бы́ли (име́лись) все возмо́жности вы́полнить план;

калі́ б не было́ дажджу́е́сли бы не́ было дождя́; не будь дождя́;

б. у вёсцы — быть (пребыва́ть) в дере́вне;

няха́й бу́дзе так — так и быть, быть по сему́;

як бы там ні было́ — как бы то ни́ было;

няха́й бу́дзе, што бу́дзе — будь что бу́дет;

як ма́е быць — как сле́дует; по-настоя́щему; честь че́стью; чин-чи́ном;

было́ не было́ — была́ не была́;

б. на віду́ (на вача́х) — быть на виду́;

б. на вышыні́ — быть на высоте́;

б. не да кампа́ніі — быть не ко двору́;

б. у даўгу́ — быть в долгу́;

б. на прыме́це — быть на приме́те (заме́тке);

як і не было́ — как и не́ было (не быва́ло) (кого, чего);

б. на краі́ гі́белі — быть (находи́ться) на краю́ ги́бели;

б. на сёмым не́бе — быть на седьмо́м не́бе;

каб і ду́ху (нагі́) (чыйго, чыёй) не было́ — чтоб и ду́ху (ноги́) (чьего, чьей) не́ было;

б. (трыма́ць) пад абца́сам — быть (держа́ть) под каблуко́м;

б. пад му́хай — быть под му́хой;

б. на каро́ткай (ро́ўнай) назе́ — быть на коро́ткой (ра́вной) ноге́;

ма́кавага зярня́тка (ма́кавай расі́нкі) у ро́це не было́ — ма́кового зёрнышка (ма́ковой роси́нки) во рту́ не́ было;

б. пад пято́й — (у каго) быть под башмако́м (у кого);

б. на вы — быть на вы;

б. у баку́ — быть в стороне́, быть не у дел;

б. ні пры чым — быть ни при чём;

так і быць — так и быть;

б. у людзя́х (у кампа́ніі) — быть в о́бществе;

у ду́мках не было́ — в мы́слях не́ было;

б. на пабягу́шках — быть на побегу́шках;

каб табе́ пу́ста было́!бран. чтоб тебе́ пу́сто бы́ло; чтоб тебе́ ни дна, ни покры́шки!;

не мо́жа б. (і) гаво́ркі — и ре́чи (разгово́ра) быть не мо́жет;

не ў кры́ўду хай бу́дзе ска́занапогов. не в оби́ду будь ска́зано;

было́, ды быллём парасло́погов. бы́ло, да быльём поросло́;

няха́й бу́дзе — е́сці не про́сіць — запа́с карма́на не дерёт; запа́с беды́ не чи́нит;

бу́дзеш (бу́дзеце і г.д.) ве́даць — бу́дешь (бу́дете и т.д.) по́мнить;

не было́ ні гро́ша, ды ра́птам алты́нпосл. не́ было ни гроша́, и вдруг алты́н;

б. у вы́йгрышы — быть в вы́игрыше;

будзь гато́ў! — будь гото́в!;

каб (я, ён) не быў ду́рнем — не будь (я, он) дурако́м;

будзь дру́гам — будь дру́гом;

быў квас, ды не было́ васпогов. бы́ло де́ло, да не́ было де́да;

сей у гразь, бу́дзеш князьпосл. сей в грязь, бу́дешь князь;

бу́дзе і на на́шай ву́ліцы свя́тапогов. бу́дет и на на́шей у́лице пра́здник;

быў конь, ды з’е́здзіўсяпогов. уката́ли (уходи́ли) си́вку круты́е го́рки;

было́ ды сплыло́погов. бы́ло да сплы́ло

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)