буршты́н
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
буршты́н |
| Р. |
буршты́ну |
| Д. |
буршты́ну |
| В. |
буршты́н |
| Т. |
буршты́нам |
| М. |
буршты́не |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
буршты́н, -у, м.
Скамянелая смала хваёвых дрэў ад светла-жоўтага да бурага колеру, якая ўжыв. для вырабу ўпрыгажэнняў; янтар.
|| прым. буршты́навы, -ая, -ае.
Бурштынавыя пацеркі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
буршты́н, ‑у, м.
Скамянелая, жоўтая, празрыстая смала хвойных дрэў, якая ўжываецца для вырабу розных аздоб. Па беразе ўжо бегалі жвавыя хлапчукі, шукаючы выкінутага морам бурштыну. Сабаленка. — Глядзі, колькі там бурштыну, — сказала.. [Нэлі], высыпаўшы перад [Васілём] на стол жменю жаўтаватых каменьчыкаў. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Буршты́н (БРС, Гарэц., Нас.), таксама брушты́н (Касп., Нас.); буршты́навы, бруштыно́вы, брушты́навы ’колер з адценнем жоўтага’ (Інстр. II, БРС). Слова гэтае ўжо ў Бярынды. Укр. буршти́н, бру́штин ’тс’. Запазычанне з польск. bursztyn ’тс’ < н.-ням. bornstēn (ням. Bernstein, літаральна ’палаючы камень’). Бернекер, 102; Рыхардт, Poln., 38; Кюнэ, Poln., 46; Булыка, Запазыч., 53; Шалудзька, Нім., 24; параўн. Брукнер, 50. Рудніцкі (267–268), зыходзячы з націску, выводзіць слова непасрэдна з ням. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бурштын, янтар
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
янта́рь буршты́н, -ну м.; янта́р, -ру́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Брушты́н. Гл. буршты́н. Фанетычна варыянт брушты́н узнік з буршты́н як вынік дыялектнага спрашчэння групы ‑ршт‑ (якая была цяжкай для вымаўлення).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
янта́р, -у́, м.
Скамянелая смала жоўтага колеру (звычайна празрыстая), якая ўжыв. для вырабу розных аздоб, дробных каштоўных вырабаў; бурштын.
Пярсцёнак з янтаром.
|| прым. янта́рны, -ая, -ае.
Янтарныя пацеркі (з янтару). Я. колер (залаціста-жоўты).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
янта́р, ‑у, м.
Скамянелая, звычайна жоўтага колеру розных адценняў, смала хвойных дрэў, якая ўжываецца для вырабу розных аздоб; бурштын. На бераг выкідвае мора Янтар з залацістым пяском. Смагаровіч. // Выраб з гэтай смалы. Відаць, што цар спраўляе свята. Сядзіць сам высака на троне,.. У брыльянтах, янтарах карона. Танк.
[Ад літ. gintâras, латыш. dziñtars.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)