Була́к ’воблака’ (Касп.). Бясспрэчна, з *бола́к да бо́лакі ’воблакі’, бо́лка ’хмарка’ (гл. пад бо́лакі).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бу́лка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
бу́лка |
бу́лкі |
| Р. |
бу́лкі |
бу́лак |
| Д. |
бу́лцы |
бу́лкам |
| В. |
бу́лку |
бу́лкі |
| Т. |
бу́лкай
бу́лкаю |
бу́лкамі |
| М. |
бу́лцы |
бу́лках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бу́лачнік, -а, мн. -і, -аў м. (уст.).
Уладальнік булачнай або прадавец булак, а таксама пекар, які іх выпякае.
|| ж. бу́лачніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
панаса́джваць¹, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. чаго. Насадзіць¹ вялікую колькасць якіх-н. раслін.
П. дрэў.
2. каго-чаго. Змясціць, размясціць дзе-н. вялікую колькасць каго-н, чаго-н.
П. людзей на аўтамашыну.
П. булак у печ.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спытлява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак., што.
Змалоць і прасеяць папярэдне ачышчанае зерне на мяккую муку. Спытлявалі пшаніцу і раздалі жанкам па хатах, каб напяклі пірагоў і булак. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бо́лакі ’воблакі’ (Нас., Інстр. I), бо́лка ’хмарка’ (< бо́лака) — Гарэц. Рус. дыял. бо́локи, ’воблакі’. З *ob‑volk‑ (параўн. о́блако, волоку́). Ільінскі, PF, 11, 192 і наст.; Праабражэнскі, 1, 629; Ваян, RÉS, 2, 9; Фасмер, 1, 189. Параўн. і була́к ’воблака’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
панаса́джваць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-чаго.
1. Насадзіць 1 вялікую колькасць якіх‑н. раслін. [Астаповіч:] — Цяпер мы пасадзім з табой дрэвы каля свае хаты! Усялякіх дрэў папасаджваем. Чорны.
2. Змясціць, размясціць дзе‑н. вялікую колькасць каго‑, чаго‑н. Панасаджваць людзей на аўтамашыну. Панасаджваць булак у печ.
панаса́джваць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Насадзіць 2, шчыльна надзець на што‑н. усё, многае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напячы́, ‑пяку, ‑пячэш, ‑пячэ; ‑пячом, ‑печаце; пр. напёк, ‑пякла, ‑пякло; заг. напячы; зак.
1. чаго. Спячы нейкую колькасць чаго‑н. Напячы булак. Напячы бліноў. □ Прынеслі дроў, агню наклалі, У прыску бульбы напяклі. Колас. // Спячы на патэльні, на агні, наскварыць. Дзеля госця Марта напякла скавародку сала, і ўсе мачалі ў яго бульбу і елі ўрачыста, па-святочнаму. Брыль.
2. што. Разм. Моцна нагрэць, перагрэць на сонцы, печы і пад. Напячы бок ля вогнішча. Напячы спіну на пляжы.
3. каго-што. Разм. Апячы крапівой; наджаліць (пра насякомых). Напяклі жывёлу авадні. // перан. Набіць, нахвастаць да раздражнення скуры. [Камлюк:] — Вось кадраў венікам ногі, напёк — адразу палягчэла, быццам, і не было ў іх праклятага раматусу... М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)