бо́рт
‘алмаз’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
бо́рт |
| Р. |
бо́рту |
| Д. |
бо́рту |
| В. |
бо́рт |
| Т. |
бо́ртам |
| М. |
бо́рце |
Крыніцы:
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бо́рт
‘край’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
бо́рт |
барты́ |
| Р. |
бо́рта |
барто́ў |
| Д. |
бо́рту |
барта́м |
| В. |
бо́рт |
барты́ |
| Т. |
бо́ртам |
барта́мі |
| М. |
бо́рце |
барта́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
борт, -а, М -рце, мн. барты́, барто́ў, м.
1. Бакавая сценка марскога або рачнога судна, самалёта.
Кінуць за б.
Апынуцца (аказацца) за бортам (таксама перан.: аказацца выключаным з якой-н. справы).
2. Сценка кузава грузавога аўтамабіля, адкрытага таварнага вагона і пад.
Барты грузавіка.
3. Левы або правы край адзення (паліто, пінжака і пад.) з петлямі або гузікамі для зашпільвання.
|| памянш. бо́рцік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 2 і 3 знач.).
|| прым. бартавы́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
борт в разн. знач. борт, род. бо́рта м., мн. барты́, -то́ў;
борт о борт борт у борт;
на борту́ на бо́рце;
◊
оста́ться за борто́м заста́цца за бо́ртам;
вы́кинуть (вы́бросить) за борт вы́кінуць за борт.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
борт I (род. бо́рта) м., в разн. знач. борт;
узя́ць на б. карабля́ — взять на борт корабля́;
б. аўтамашы́ны — борт автомаши́ны;
б. пінжака́ — борт пиджака́;
◊ вы́кінуць за б. — вы́бросить (вы́кинуть) за борт;
апыну́цца за бо́ртам — оста́ться за борто́м
борт II (род. бо́рту) м. (одно из зернистых образований алмаза) борт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
борт 1, ‑а, М ‑рце; мн. барты, ‑оў; м.
1. Верхні край бакавой сценкі, а таксама бок марскога або рачнога судна, самалёта. Дзень, калі мы ступалі на борт парахода, быў для нас сапраўдным святам. Лынькоў. Блізка берагу.. Пятрусь надумаўся перайсці ад кармы да свайго месца — бакавога вясла. Пры гэтым пераходзе ён ступіў адной нагой на борт, і... усе апынуліся ў вадзе. Дубоўка. Над галовамі часта праляталі самалёты — цяжкія бамбардзіроўшчыкі з чорнымі крыжамі на бартах і вёрткія тупарылыя «ястрабкі» з чырвонымі зоркамі. Якімовіч. // Сценка кузава грузавога аўтамабіля, адкрытага таварнага вагона і пад. Каля вагі стаяў цёмна-зялёны грузавік з адкінутымі бартамі. Паслядовіч.
2. Левы або правы край адзення (паліто, пінжака і пад.) з петлямі або гузікамі для зашпільвання.
•••
Апынуцца (аказацца) за бортам гл. апынуцца.
Выкінуць за борт гл. выкінуць.
[Фр. bord.]
борт 2, ‑у, м.
Адна з разнастайнасцей зярністых утварэнняў алмазу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Борт (карабля). Рус. борт, укр. борт. Запазычанне з ням. Bord (або гал. boord). Фасмер, 1, 198; Шанскі, 1, Б, 173. Падрабязна аб ням. слове гл. Клюге, 92.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
борт...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: які знаходзіцца на борце самалёта, абслугоўвае самалёт або пасажыраў самалёта, напр.: бортінжынер, бортправадніца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бартаві́на ж., разг., в разн. знач. борт м.;
б. ло́дкі — борт ло́дки;
б. пінжака́ — борт пиджака́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)