бе́здань
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
| Н. |
бе́здань |
| Р. |
бе́здані |
| Д. |
бе́здані |
| В. |
бе́здань |
| Т. |
бе́зданню |
| М. |
бе́здані |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бе́здань, -і, ж.
1. Невымерная глыбіня; прорва.
Чорная б.
Марская б.
2. перан., чаго. Вялікая колькасць; безліч.
Б. спраў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бе́здань, ‑і, ж.
1. Бяздонная прорва, невымерная глыбіня. Вузкая дарога пятляла сярод гор і раптам кідалася ўніз, нібы спяшаючыся на Чортаў мост, каб абысці багну і бездань. Мяжэвіч. Як жа добра цяпер апусціць у самую глыбіню студні дзюбу старога «жураўля», дастаць з цёмнай, страшнаватай бездані цяжкае драўлянае вядро, расплёскаць на босыя ногі сцюдзёную ваду, прыпасці сухімі губамі да мокрай сасновай клёпкі!.. Брыль. // Бязмежная прастора (марская, нябесная). З цёмнай бездані неба зрэдку далятаў ледзь чутны рокат матора. Лынькоў.
2. перан. Вялікая колькасць чаго‑н., што нельга палічыць; безліч, процьма. Бездань найтанчэйшых пачуццяў.
3. перан. Тое, што раздзяляе, раз’ядноўвае каго‑н. з кім‑н.; прынцыповыя разыходжанні паміж кім‑н. у чым‑н. Ад’язджаючы, пятнаццацігадовая дзяўчынка не ведала, якой безданню ляжа паміж ёю і яе названым братам граніца. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бе́здань ж. и бяздо́нне ср.
1. бе́здна ж., пучи́на ж., про́пасть ж.;
2. перен. (глубокое расхождение) про́пасть ж.;
◊ б. праму́драсці — шутл. бе́здна прему́дрости
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Бе́здань, бяздо́нне. Аналагічныя ўтварэнні і ў іншых слав. мовах. Параўн. рус. бе́здна, бездо́нный, укр. безодня, польск. bezdeń, чэш. bezdna, ст.-слав. бездъна, балг. бе́здна, серб.-харв. бѐздан і г. д. (да bez + dъno). Гл. Фасмер, 1, 144; Шанскі, 1, Б, 75.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
про́цьма, -ы, ж.
1. Бездань, прорва (у 1 знач.; уст.).
2. перан., каго-чаго. Вялікае мноства, безліч.
П. народу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бяздо́нніца ж., разг., см. бе́здань 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зе́ўраць несов., разг. зия́ть;
~рала бе́здань — зия́ла бе́здна (про́пасть)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хля́би мн., уст., поэт., ед.; хля́бь бе́здань, -ні ж., про́рва, -вы ж.;
◊
хля́би небе́сные разве́рзлись шутл. бе́здань нябе́сная раскры́лася.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бяздо́нніца, ‑ы, ж.
Разм. Тое, што і бездань (у 1, 3 знач.); прорва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)