бася́к
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
бася́к |
басякі́ |
| Р. |
басяка́ |
басяко́ў |
| Д. |
басяку́ |
басяка́м |
| В. |
басяка́ |
басяко́ў |
| Т. |
басяко́м |
басяка́мі |
| М. |
басяку́ |
басяка́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бася́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Прадстаўнік дэкласаваных слаёў насельніцтва.
2. Свавольнік, нягоднік (разм., лаянк.).
|| ж. бася́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.
|| прым. бася́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бася́к, -ка́ м., в разн. знач. бося́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бася́к, ‑а, м.
1. Прадстаўнік дэкласаваных слаёў насельніцтва ў капіталістычным грамадстве.
2. Разм. лаянк. Нягоднік, гарэза, свавольнік. [Халімон:] — Ён, гэты басяк, пада мной кпіны строіць. Чакай жа, я табе пакажу! Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абадра́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м. (разм.).
1. Чалавек, які ходзіць у падраным, зношаным адзенні.
2. Басяк, валацуга.
Развялося абадранцаў, страх колькі.
|| ж. абадра́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бася́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Жан. да басяк (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абадра́нец, ‑нца, м.
Разм. Той, хто ходзіць у падраным, зношаным адзенні; басяк, валацуга. Блецька раз прыгледзеўся, што той [Гальвас] у нейкага абадранца выйграў у карты грошы. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разбася́чыцца ’разбэсціцца, распусціцца’ (Паўл.). Утворана ад раз- і бася́к ’нягоднік, свавольнік’ (< босы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Басалы́га ’басяк’ (Арх. Бяльк., слонім.). Параўн. рус. дыял. басалы́га ’ветраны, легкадумны чалавек, балаболка і г. д.’ Можна меркаваць пра сувязь з басала́й (гл.); тады «экспрэсіўны» суфікс ‑ыга? Але параўн. і польск. basałyk ’пуга; басяк’; basałyga ’тс’. Форму basałyga (экспрэсіўную!) Брукнер (17) лічыць вытворнай ад basałyk. Выходзіць, не выключаецца магчымасць і сувязі з ст.-бел. басалык ’пуга’, рус. басалы́к, укр. басалик (з XVII ст.), польск. basałyk, запазычанымі з цюрк. моў. Фасмер, ZfslPh, 16, 68; Фасмер (1, 130) тлумачыць іх з тур., тат. bašakly. Але ёсць і тур. форма basalik, basilik! Невядома, якую ролю пры запазычанні іграла тут польск. мова (Булыка, Запазыч., 38: праз польск. basałyk).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)