бальшаві́цкі
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
бальшаві́цкі |
бальшаві́цкая |
бальшаві́цкае |
бальшаві́цкія |
| Р. |
бальшаві́цкага |
бальшаві́цкай бальшаві́цкае |
бальшаві́цкага |
бальшаві́цкіх |
| Д. |
бальшаві́цкаму |
бальшаві́цкай |
бальшаві́цкаму |
бальшаві́цкім |
| В. |
бальшаві́цкі (неадуш.) бальшаві́цкага (адуш.) |
бальшаві́цкую |
бальшаві́цкае |
бальшаві́цкія (неадуш.) бальшаві́цкіх (адуш.) |
| Т. |
бальшаві́цкім |
бальшаві́цкай бальшаві́цкаю |
бальшаві́цкім |
бальшаві́цкімі |
| М. |
бальшаві́цкім |
бальшаві́цкай |
бальшаві́цкім |
бальшаві́цкіх |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
бальшаві́цкі большеви́стский
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бальшаві́цкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да бальшавізму, бальшавікоў. Бальшавіцкая праграма. Бальшавіцкая тактыка. Бальшавіцкая фракцыя. // Уласцівы бальшавікам. Бальшавіцкая прынцыповасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бальшаві́зм, -у, м.
Палітычная рэвалюцыйная плынь у рабочым руху, якая ўзнікла ў Расіі ў пачатку 20 ст. на базе марксісцкай тэорыі, развітай затым партыяй бальшавікоў.
|| прым. бальшаві́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бальшаві́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (гіст.).
Член бальшавіцкай партыі.
|| ж. бальшаві́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.
|| прым. бальшаві́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
большеви́стский бальшаві́цкі;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бальшавізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.
Узмацніць (узмацняць) у кім‑, чым‑н. бальшавіцкі элемент; зрабіць каго‑н. бальшавіком.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарт, ‑у, М ‑рце, м.
1. Цвёрдасць металу, якая дасягаецца гартаваннем; уласцівасць загартаванай рэчы. Сталь высокага гарту.
2. перан. Стойкасць, вынослівасць, набытыя ў барацьбе з цяжкасцямі, неспрыяльнымі ўмовамі; сіла волі. Бальшавіцкі гарт. □ Вайна — вялікае выпрабаванне гарту людзей і чыстаты, трываласці пачуццяў. Мележ.
3. перан. Стан найбольшага напружання, узбуджэння, хвалявання. Смутак часамі ападаў да лёгкай журбы, пасля зноў даходзіў да найвялікшага гарту. Чорны.
4. Сплаў свінцу, волава і сурмы для адліўкі друкарскіх шрыфтоў.
[Ад ням. hart — цвёрды.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сро́дак, ‑дку, м.
1. Прыём, спосаб дзеяння, захады для ажыццяўлення, дасягнення чаго‑н. І Вадап’ян усімі сродкамі стараецца .. прыблізіць тую часіну, калі ён паставіць свой дом на гэтым вось пляцы, што стыкаецца з пляцам пана Тарбецкага. Колас. Пратэст .. выказваўся адзіным для маленства сродкам — плачам. Брыль. Нават перад ворагам бараніцца не ўсякімі сродкамі можна рэвалюцыянеру. Машара.
2. Тое, што служыць якой‑н. мэце, неабходнае для дасягнення, ажыццяўлення чаго‑н. Вельмі важным сродкам палітычнай работы сярод насельніцтва ў тыле ворага быў падпольны бальшавіцкі друк. Залескі. Хто ж зрабіў з цябе сродак зла і знішчэння, О грымучы, бязлітасны кат — вадарод! Караткевіч. // Прадмет, прыстасаванне і пад. або сукупнасць іх, неабходныя для ажыццяўлення якой‑н. дзейнасці. Сродкі сувязі. Транспартныя сродкі. □ Сацыялізм назаўсёды палажыў канец панаванню прыватнай уласнасці на сродкі вытворчасці, гэтай крыніцы расколу грамадства на варагуючыя класы. Праграма КПСС. // Лекі, медыцынскія прэпараты або медыкаменты, неабходныя для лячэння. Лячэбныя сродкі. □ [Вейс:] — Хвораму арганізму патрэбна ў першую чаргу кровапусканне.., Яно вылечвае ад усіх хвароб. Гэта выдатнейшы сродак,.. ён варты ўсёй вялікай медыцына. Лынькоў. // перан. Магчымасці, рэальныя ўмовы. Мастацкія пераклады .. — верны шлях узаемаўзбагачэння літаратур, моцны сродак умацавання ўзаемадавер’я паміж народамі. Палітыка.
3. толькі мн. (сро́дкі, ‑аў). Грошы, капітал, матэрыяльныя каштоўнасці. Сродкі існавання. Жыць не па сродках. □ Савецкая дзяржава адпускае на асвету вялікія сродкі. «Беларусь». Старшыня абяцаў: сродкаў, кажа, калгас не пашкадуе на бібліятэку. Васілевіч. Васіль надзвычай асцярожна выдаткаваў сродкі, лічачы кожную капейку. Шамякін.
•••
Агнявыя сродкі — агнястрэльная зброя, якая знаходзіцца ў распараджэнні пэўнага вайсковага падраздзялення.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)