ба́з
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ба́з |
ба́зы |
| Р. |
ба́за |
ба́заў |
| Д. |
ба́зу |
ба́зам |
| В. |
ба́з |
ба́зы |
| Т. |
ба́зам |
ба́замі |
| М. |
ба́зе |
ба́зах |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Баз ’ферма’. Гл. ба́за 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
турба́за, -ы, мн. -ы, -ба́з, ж.
Турысцкая база.
Пуцёўка на турбазу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аўтаба́за, -ы, мн. -ы, -ба́з, ж.
Аўтатранспартнае прадпрыемства са стаянкамі для машын і майстэрнямі для рамонту.
|| прым. аўтаба́заўскі, -ая, -ае (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ба́за
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ба́за |
ба́зы |
| Р. |
ба́зы |
ба́з |
| Д. |
ба́зе |
ба́зам |
| В. |
ба́зу |
ба́зы |
| Т. |
ба́зай
ба́заю |
ба́замі |
| М. |
ба́зе |
ба́зах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
базіро́ўка, ‑і, ДМ ‑роўцы, ж.
Стан паводле знач. дзеясл. базіравацца (у 2 знач.); размяшчэнне якіх‑н. баз.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ба́за 1 ’база’. Рус., укр. ба́за. Запазычанне з зах.-еўрап. моў (ням. Base або франц. base < лац. basis < грэч. βάσις). Фасмер, 1, 105; Шанскі, 1, Б, 9 (апошні не ўлічвае магчымасць запазычання рус. мовай гэтага слова ў розныя часы). Параўн. таксама Кохман, Kontakty, 36, які прымае польскае пасрэдніцтва пры запазычанні ўсх.-слав. мовамі, і Гютль–Ворт, For. Words, 51.
Ба́за 2 ’зборачны пункт для жывёлы і г. д.’ (Яшкін), ’калгаснае памяшканне для збожжа; калгасны двор’ (Лысенка, ССП). Можна думаць, што падабенства з ба́за 1 (гл.) толькі выпадковае. Зыходзячы з семантыкі слова, можна прыцягваць для параўнання бел. баз ’жывёлагадоўчая калгасная ферма’ (Яшкін), рус. дыял. баз, базо́к ’загарадзь, скацінны двор; месца, дзе робяцца кізякі; двор’, укр. баз загарадзь для жывёлы’, база ’хлеў’, якія, відавочна, запазычаны з цюрк. моў (каз.-тат., караім. baz яма, склеп’ > калм. bas ’скацінцы двор’). Гл. Фасмер, 1, 105. Параўн. таксама Булатаў, I, 225. Агляд іншых версій гл. Фасмер, там жа. Трубачоў (Этимология 1965, 41) не пераканаўча выводзіць гэтыя словы з гіпатэтычнага іранскага *baza.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фура́жны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да фуражу. Фуражныя фонды. □ Ліда.. ўладзілася прасавальшчыцай сена на адной з большых у раёне фуражных баз. Брыль. // Прызначаны для фуражу. Фуражны вагон.
2. Які з’яўляецца фуражом, ідзе на корм жывёле. Фуражная бульба.
•••
Фуражная карова — дойная карова, якая атрымлівае дадатковы фураж.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ба́за, -ы, мн. -ы, баз, ж.
1. Ніжняя апорная частка збудавання, калоны (спец.).
Б. калоны.
2. Аснова, тое, на чым грунтуецца што-н.
Тэарэтычная б.
3. Апорны пункт узброеных сіл краіны на пэўнай тэрыторыі.
Ваенна-марская б.
4. Установа, прадпрыемства і пад. па забеспячэнні або абслугоўванні каго-, чаго-н.
Турысцкая б.
5. Склад, месца для захоўвання тавараў, матэрыялаў.
Прадуктовая б.
|| прым. ба́завы, -ая, -ае (да 2, 4 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)