ашчэ́рвацца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ашчэ́рваюся |
ашчэ́рваемся |
| 2-я ас. |
ашчэ́рваешся |
ашчэ́рваецеся |
| 3-я ас. |
ашчэ́рваецца |
ашчэ́рваюцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ашчэ́рваўся |
ашчэ́рваліся |
| ж. |
ашчэ́рвалася |
| н. |
ашчэ́рвалася |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
ашчэ́рваючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ашчэ́рвацца несов. оска́ливаться, още́риваться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ашчэ́рвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да ашчэрыцца.
2. Зал. да ашчэрваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
оска́ливаться выскаля́цца, ска́ліцца, вышчэ́рвацца, ашчэ́рвацца, шчэ́рыцца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ска́ліць ‘агаляць, паказваць зубы (звычайна пра жывёлу)’ (ТСБМ), ска́ліць (шчэ́рыць) зу́бы ‘смяяцца, рагатаць, насміхацца’, ска́ліцца ‘тс’ (ТСБМ, Гарэц., Янк. 2, ТС, ПЗБ), ‘смяяцца’ (Сл. ПЗБ, Мат. Гом., ТС, Пятк. 2, Ян.), ‘ашчэрвацца; паказваць злосць’ (Нас.), ‘прыжмурвацца’ (Мат. Гом.), скалы́ты: скалы́тʼ го́чы ‘прыжмурвацца; прыжмурваць вочы’ (Клім.), скала́ты ‘той, хто смяецца з іншых’ (Сл. рэг. лекс.), сюды ж ска́лікі ‘кпіны’ (Бяльк.), фраз. ска́лачкі ска́ліць ‘усміхацца’ (пра немаўля) (Нік. Посл.). Укр. ска́лити ‘скаліць (зубы)’, ‘прыжмурваць (вочы)’, ска́литися ‘тс’, рус. ска́лить (зубы), ска́литься ‘усміхацца, смяяцца’, польск. skalić się ‘трэскацца, пакрывацца трэшчынамі’. Ад таго ж кораня, што і скала́ 1, з якім звязана чаргаваннем; гл. яшчэ шчыліна (Міклашыч, 298; Праабражэнскі, 2, 292; Фасмер, 3, 631). Паводле Борыся (SEK, 4, 274), дэнамінатыўнае ўтварэнне ад *skala.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)