ачу́хацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак. (разм.).

Тое, што і ачнуцца (у 2 знач.).

|| незак. ачу́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ачу́хацца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. ачу́хаюся ачу́хаемся
2-я ас. ачу́хаешся ачу́хаецеся
3-я ас. ачу́хаецца ачу́хаюцца
Прошлы час
м. ачу́хаўся ачу́халіся
ж. ачу́халася
н. ачу́халася
Загадны лад
2-я ас. ачу́хайся ачу́хайцеся
Дзеепрыслоўе
прош. час ачу́хаўшыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ачу́хацца сов., прост. очу́хаться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ачу́хацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Разм. Апрытомнець; апамятацца; ачуняць. Колькі ляцеў я — не памятаю. А калі ачухаўся і расплюшчыў вочы, убачыў я, што ляжу на броўцы. Лынькоў. [Доўбік] праз які месяц ачухаўся ад кантузіі і зноў на перадавую. Гроднеў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ачу́хацца ’апомніцца’ (Касп.), ’аправіцца пасля цяжкай хваробы’ (Бір. Дзярж.), ’апрытомнець’ (Шат., КЭС, лаг.), ’абжыцца крыху пасля нягод’ (Юрч. Сін.), рус. очухаться ’апрытомнець, паправіцца, выздаравець’. Да этымалогіі параўн. вычухаць ’перанесці хваробу, недамаганне’ (Шат.), рус. очухать ’адчуць’, учухать, якія разам з чухаць ’адчуваць, нюхаць’ узыходзяць да čuti ’чуць’, параўн. Фасмер, 4, 388; Слаўскі, 1, 108; Махэк₂, 102.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

очу́хаться сов., прост. ачу́хацца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ачу́хвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Незак. да ачухацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ачо́мацца сов., прост., см. ачу́хацца

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

оклема́ться сов., обл. (выздороветь) ачуня́ць; (прийти в себя) ачу́цца, ачу́хацца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Прычха́ць ’ледзь прыйсці’ (Ян.). Гл. чхаць, параўн. ачу́хацца (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)