атра́д

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. атра́д атра́ды
Р. атра́да атра́даў
Д. атра́ду атра́дам
В. атра́д атра́ды
Т. атра́дам атра́дамі
М. атра́дзе атра́дах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

эскадры́лля, -і, мн. -і, -яў, ж.

Падраздзяленне ў ваенна-паветраным флоце, якое ўваходзіць у састаў авіяцыйнага палка і складаецца з некалькіх звёнаў (атрадаў).

|| прым. эскадры́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

эсэ́савец, -саўца, мн. -саўцы, -саўцаў, м.

У фашысцкай Германіі: ваеннаслужачы нямецкіх фашысцкіх ахоўных атрадаў ці спецыяльных часцей СС.

|| ж. эсэ́саўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, эсэ́савак.

|| прым. эсэ́саўскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гайдама́к, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Украінскі казак 17 і 18 стст., удзельнік народнавызваленчай барацьбы супраць польскіх памешчыкаў.

2. Салдат нацыяналістычных атрадаў у час грамадзянскай вайны ва Украіне ў 1918—1920 гг.

|| прым. гайдама́цкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Сеча старое ‘бой, бітва’ (ТСБМ, Ласт.), ‘разаніна’ (Некр. і Байк.), ст.-бел. сѣча: вчинили бой и сѣчу великую ‘бой ваенных атрадаў, узброеных мячамі’ (Праблемы філал., 135). Ад *sekti, гл. сячы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

рэйд², -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Набег рухомых ваенных сіл у тыл праціўніка з мэтай ажыццяўлення баявых дзеянняў.

Р. партызанскіх атрадаў.

2. перан. Нечаканая рэвізія, праверка дзейнасці якіх-н. аб’ектаў, што праводзіцца групай актывістаў па заданні грамадскіх арганізацый.

Р. народных кантралёраў.

|| прым. рэ́йдавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

турыя́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Спартыўнае спаборніцтва атрадаў турыстаў. На рэспубліканскай турыядзе разыграны кубкі ў разрадах пешаходнага, воднага і велатурызму.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рады́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Работнік, які абслугоўвае прыёмна-перадавальную радыёстанцыю. З гадзіну таму назад радыст прыняў шыфроўку з штаба злучэння партызанскіх атрадаў Палесся. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нае́зніцтва, ‑а, н.

1. Занятак наезніка (у 1 знач.); верхавая язда.

2. Прафесія наезніка ў цырку або на скачках.

3. Уст. Наезды невялікіх атрадаў кавалерыі або асобных коннікаў на непрыяцеля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

светлабо́кі, ‑ая, ‑ае.

Са светлымі бакамі (пра жывёлу, птушак, дрэвы). Андрэй з начальнікам штаба і камандзірамі атрадаў Павольна ішоў між стромкіх, светлабокіх соснаў і аглядваў тых, каму ўдалося вырвацца з блакады. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)