асі́ліць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. асі́лю асі́лім
2-я ас. асі́ліш асі́ліце
3-я ас. асі́ліць асі́ляць
Прошлы час
м. асі́ліў асі́лілі
ж. асі́ліла
н. асі́ліла
Загадны лад
2-я ас. асі́ль асі́льце
Дзеепрыслоўе
прош. час асі́ліўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

асі́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.

1. каго-што. Аказацца дужэйшым у барацьбе, перамагчы; адолець.

А. ворага.

Не зможа нас гора а. (перан.).

2. што. Выканаць цяжкую работу, справіцца з чым-н.; засвоіць, зразумець што-н.

А. вышэйшую матэматыку.

|| незак. асі́льваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

асі́ліць сов. оси́лить, одоле́ть;

а. во́рага — одоле́ть (оси́лить) врага́;

а. ця́жкасці — оси́лить (одоле́ть) тру́дности;

а. англі́йскую мо́ву — оси́лить (одоле́ть) англи́йский язы́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

асі́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., каго-што.

1. Аказацца мацнейшым у барацьбе, сутычцы, бітве; перамагчы, адолець. Непакорных, гордых не магло Нішто ў змаганні з ворагам асіліць. Танк. — Не змаглі вы самі асіліць Золата, дык мы з ім расправімся, — выхваляліся заморцы. Пальчэўскі. // перан. Перасіліць, пераадолець, перамагчы пачуццё хвалявання, страху і пад. Не зможа нас лютае гора асіліць. Танк.

2. Выканаць работу, што патрабуе фізічных намаганняў, вялікай затраты часу. Мо таму, што не ўсе пакасілі За ракою лугі-мурагі, Не паспелі за дзень мы асіліць Копы знесці, злажыць у стагі? Непачаловіч. // Засвоіць, зразумець што‑н.; справіцца з чым‑н., пераадолеўшы цяжкасці, перашкоды. Асіліць англійскую мову.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асі́лены оси́ленный; см. асі́ліць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

оси́лить сов. адо́лець, асі́ліць; зду́жаць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

асі́льваць несов. оси́ливать, одолева́ть; см. асі́ліць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ду́жацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак., з кім (разм.).

Схапіўшыся, старацца асіліць праціўніка; мерацца сілай.

Хлопцы пачынаюць д.

|| наз. ду́жанне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аду́жаць, -аю, -аеш, -ае; -ай; -аны; зак., каго-што (разм.).

Тое, што і асіліць.

А. ворага.

А. хваробу.

|| незак. аду́жваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

асі́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да асіліць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)