арке́стр

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. арке́стр арке́стры
Р. арке́стра арке́страў
Д. арке́стру арке́страм
В. арке́стр арке́стры
Т. арке́страм арке́страмі
М. арке́стры арке́страх

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

джаз-арке́стр

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. джаз-арке́стр джаз-арке́стры
Р. джаз-арке́стра джаз-арке́страў
Д. джаз-арке́стру джаз-арке́страм
В. джаз-арке́стр джаз-арке́стры
Т. джаз-арке́страм джаз-арке́страмі
М. джаз-арке́стры джаз-арке́страх

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

дырыжо́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

Кіраўнік калектыву выканаўцаў у аркестры, хоры.

|| прым. дырыжо́рскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пры́ма, -ы, ж. (спец.).

1. Першы, асноўны гук гамы.

2. Першая струна смычковага музычнага інструмента.

3. Інструмент, голас, які выконвае вядучую партыю ў аркестры, хоры.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аркестра́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Музыкант, які іграе ў аркестры.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інструменто́ўка, -і, ДМ -то́ўцы, ж. (спец.).

1. Выклад музычнага твора для выканання аркестрам, камерным ансамблем, а таксама хорам.

2. Аддзел тэорыі музыкі, які вывучае прынцыпы такога выкладу і спалучэнне музычных інструментаў у аркестры.

3. перан. Гукавая арганізацыя мастацкай мовы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

маёвы, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і майскі (у 1 знач.). Маёвая раніца. □ Маршам аркестры на плошчы сусветнай Славяць маёвыя светлыя дні. Глебка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шумаві́к, ‑а, м.

Асоба, якая ў тэатры, на радыё, тэлебачанні і пад. стварае шумавыя эфекты. // Музыкант, які іграе ў аркестры на шумавых інструментах.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

напераме́нку, прысл.

Разм. Змяняючы адзін аднаго, па чарзе. Аркестры іграюць напераменку. Гарэцкі. — Тут толькі прарэзаць дзірку наскрозь цяжка будзе, — сказаў.. [Іван]. — Нічога! Я табе памагу, — падтрымаў Арцём. — Будзем, рэзаць напераменку. Ставер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скры́пка, -і, ДМ -пцы, мн. -і, -пак, ж.

Чатырохструнны смычковы музычны інструмент высокага тэмбру.

Сола на скрыпцы.

◊

Першая скрыпка —

1) вядучая скрыпка ў аркестры;

2) пра чалавека, якому належыць галоўная, уплывовая роля ў чым-н.

|| прым. скрыпі́чны, -ая, -ае.

С. клас.

○

Скрыпічны ключ (спец.) — знак на нотным радку, які ўстанаўлівае вышыню і назву высокага гуку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)