анало́й

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. анало́й анало́і
Р. анало́я анало́яў
Д. анало́ю анало́ям
В. анало́й анало́і
Т. анало́ем анало́ямі
М. анало́і анало́ях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

анало́й, -я, мн. -і, -яў, м.

Высокі столік з пакатым верхам, на які ў царкве кладуць кнігі, абразы і іншыя прадметы.

|| прым. анало́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

анало́й, -ло́я м., церк. анало́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

анало́й церк. анало́й, -ло́я м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

анало́й, ‑ю, м.

Высокі столік у царкве, з пакатым верхам, на які кладуць у часе набажэнства кнігі, абразы і іншыя прадметы. Дзяк гэтак спалохаўся, што прысеў за аналой, на якім ляжалі кніжкі, і пазіраў на дзверы, ці ўцякаюць людзі. Чарот.

[Грэч. analogion.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Анало́й, налоʼй царк.; фанетычна змененае ст.-рус. аналогии (Сразн., 1, 22) ’пюпітр’ з грэч. ἀνάλόγι(ον) (аб чым Фасмер, ИОРЯС, 12, 2, 220; Фасмер, 1, 77; Ісачанка, ZfSl, 2, 504, у сувязі з формай налой у Герберштейна (1526) пацвярджае этымалогію Фасмера). Слова ў народнай мове перажыло пэўныя семантычныя змены (ад выключна царкоўнай прылады да століка для кніг, нот у хаце, ад століка да ўзвышэння; параўн. Даль, 2, 435; Нас. налоецъ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)