алкаго́ль

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. алкаго́ль
Р. алкаго́лю
Д. алкаго́лю
В. алкаго́ль
Т. алкаго́лем
М. алкаго́лі

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

алкаго́ль, -ю, м.

1. Аднаатамны спірт (спец.).

2. Арганічныя злучэнні, у склад малекул якіх уваходзіць група атамаў кіслароду і вадароду; спіртныя напіткі.

Танны а.

|| прым. алкаго́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

алкаго́ль, -лю м. алкого́ль

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

алкаго́ль, ‑ю, м.

1. Вінны спірт. // Разм. Наогул гарэлка і гарэлачныя вырабы.

2. толькі мн. (алкаго́лі, ‑яў). Спец. Шэраг арганічных злучэнняў, у склад малекул якіх уваходзіць група атамаў кіслароду і вадароду; спірты.

[Ням. Alkohol з араб.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

алкого́ль алкаго́ль, -лю м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

алкаго́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да алкаголю, змяшчае ў сабе алкаголь. Алкагольнае атручэнне. Алкагольныя напіткі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

табу́, нескл., н.

1. У першабытных народаў: рэлігійная забарона на якое-н. слова, дзеянне, прадмет.

2. перан. Наогул пра што-н. забароненае.

Т. на алкаголь.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дурма́ніць, -ню, -ніш, -ніць; незак., каго-што.

Туманіць свядомасць, ап’яняць, атупляць розум.

Алкаголь дурманіць галаву.

|| зак. адурма́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены і задурма́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены.

|| звар. дурма́ніцца, -нюся, -нішся, -ніцца; зак. адурма́ніцца, -нюся, -нішся, -ніцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Спірт ‘алкаголь, гаручая вадкасць’ (ТСБМ, Байк. і Некр.), спіры́тус ‘тс’ (Стан., Некр. і Байк., Сержп.), спіры́т ‘тс’ (Стан.). Запазычаны праз польск. spirytus ‘тс’ і рус. спирт ‘тс’ ці непасрэдна з старога ням. Spirit ‘тс’, што з лац. spīritus ‘дух’, ад spīrāre ‘дыхаць’; пераход ‘дух’ → ‘алкаголь’ адбыўся ў жаргоне алхімікаў (Сной₂, 738). Гл. Брукнер, 509; Фасмер, 3, 735; ЕСУМ, 5, 372.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шко́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; незак.

Прыносіць шкоду¹ (у 1 знач.).

Алкаголь шкодзіць здароўю.

◊

Не шкодзіць або не шкодзіла б каму з інф. — неабходна, нядрэнна б зрабіць што-н.

Не шкодзіла б нам з’ездзіць на мора.

|| зак. нашко́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)