Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
акамяне́ць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
акамяне́ю |
акамяне́ем |
| 2-я ас. |
акамяне́еш |
акамяне́еце |
| 3-я ас. |
акамяне́е |
акамяне́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
акамяне́ў |
акамяне́лі |
| ж. |
акамяне́ла |
| н. |
акамяне́ла |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
акамяне́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
акамяне́ць сов., в разн. знач. окамене́ть;
гле́ба зусі́м ~не́ла — по́чва совсе́м окамене́ла;
дзяўчы́на ~не́ла са стра́ху — де́вушка окамене́ла от стра́ха
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
акамяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Стаць цвёрдым як камень; ператварыцца ў камень. На тым узгорку, за дарогаю Руды пясок акамянеў. Камейша. // Стаць цвёрдым, сухім ад працяглага ляжання.
2. перан. Стаць нерухомым, замерці; застыць, аслупянець. Стафанковіч спачатку пацягнуў к сабе футра, пасля адхапіў ад яго рукі, як ад агню, і акамянеў у маўклівай позе. Чорны.
3. перан. Страціць здольнасць выяўляць якія‑н. пачуцці (ад вялікага гора, хвалявання), стаць абыякавым да ўсяго. [Луізе] хацелася плакаць, крычаць, кудысьці бегчы, але сэрца акамянела ад крыўды, ногі не слухаліся. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
камяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.
1. Рабіцца цвёрдым, як камень.
Соль у вільготным месцы камянее.
2. перан. Станавіцца каменным (у 2 і 3 знач.).
К. ад жаху.
Сэрца камянее.
|| зак. акамяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і скамяне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
закамене́ть сов., разг. закамяне́ць, скамяне́ць, акамяне́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
окамене́ть сов., прям., перен. акамяне́ць, скамяне́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
акамяне́нне, ‑я, н.
Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. акамянець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акамяне́нне ср., в разн. знач. окамене́ние; см. акамяне́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
закасцяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Зрабіцца цвёрдым, як костка; акамянець. Зямля закасцянела ад марозу.
2. перан. Тое, што і закаснець. — Нормы, яны, брат, харошая справа, калі не закасцянелі .. і не прыйшлі ў супярэчнасць з жыццём. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)