акадэ́мія

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. акадэ́мія акадэ́міі
Р. акадэ́міі акадэ́мій
Д. акадэ́міі акадэ́міям
В. акадэ́мію акадэ́міі
Т. акадэ́міяй
акадэ́міяю		 акадэ́міямі
М. акадэ́міі акадэ́міях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

акадэ́мія, -і, мн. -і, -мій, ж.

1. Найвышэйшая навуковая або мастацкая ўстанова.

Нацыянальная а. навук Беларусі.

2. Назва некаторых вышэйшых навучальных устаноў па спецыяльных галінах навукі.

Ваенна-медыцынская а.

Сельскагаспадарчая а.

|| прым. акадэмі́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

акадэ́мія ж. акаде́мия;

а. наву́к — акаде́мия нау́к;

а. маста́цтваў — акаде́мия худо́жеств;

вае́нная а. — вое́нная акаде́мия;

сельскагаспада́рчая а. — сельскохозя́йственная акаде́мия

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

акадэ́мія, ‑і, ж.

1. Вышэйшая дзяржаўная навуковая ўстанова, у задачу якой уваходзіць развіццё навук або мастацтваў. Акадэмія навук Беларускай ССР.

2. Назва некаторых вышэйшых навучальных устаноў па спецыяльных галінах навукі. Сельскагаспадарчая акадэмія. Ваенна-палітычная акадэмія.

•••

Акадэмія мастацтваў — вышэйшая мастацкая школа і вышэйшая навучальная ўстанова ў галіне выяўленчага мастацтва.

[Ад грэч. akademia — мясцовасць каля Афін, дзе была заснавана Платонам (4 ст. да н. э.) філасофская школа. Першапачаткова — назва міфічнага героя Акадэма.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Акадэ́мія (БРС), ст.-бел. академия (пач. XVII ст.) (Булыка, Запазыч.) праз польск. akademija або непасрэдна з лац. academia (Фасмер, 1, 65; Шанскі, 1, А, 56–57). Крукоўскі (Уплыў, 78) лічыць гэта слова русізмам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

акаде́мия акадэ́мія, -міі ж.;

Акаде́мия нау́к Акадэ́мія наву́к;

Акаде́мия иску́сств Акадэ́мія маста́цтваў;

Вое́нная акаде́мия Вае́нная акадэ́мія;

Сельскохозя́йственная акаде́мия Сельскагаспада́рчая акадэ́мія.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сельгасакадэ́мія ж. (сельскагаспада́рчая акадэ́мія) сельхозакаде́мия (сельскохозя́йственная акаде́мия)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

фарпо́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

1. Перадавы пункт на граніцы, перадавая ўмацаваная пазіцыя.

2. перан. Перадавы пункт, апора чаго-н.

Акадэмія — ф. навукі.

|| прым. фарпо́ставы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

балга́рскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да Балгарыі, балгараў. // Які знаходзіцца ў Балгарыі. Балгарская Акадэмія навук. // Выраблены ў Балгарыі. Балгарскія сувеніры.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

акадэмі́чны, -ая, -ае.

1. гл. акадэмія.

2. Які прытрымліваецца ўсталяваных традыцый (у навуцы, мастацтве).

А. жывапіс.

3. Навучальны (у дачыненні да вышэйшых навучальных устаноў).

А. год.

4. перан. Чыста тэарэтычны, не звязаны з пракгыкай.

Гэта акадэмічныя спрэчкі.

5. У складзе назваў тэатраў, аркестраў, капэл азначае: найвышэйшай кваліфікацыі, узорны.

Нацыянальны а.

Вялікі тэатр оперы і балета Рэспублікі Беларусь.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)