азіра́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
азіра́ю |
азіра́ем |
| 2-я ас. |
азіра́еш |
азіра́еце |
| 3-я ас. |
азіра́е |
азіра́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
азіра́ў |
азіра́лі |
| ж. |
азіра́ла |
| н. |
азіра́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
азіра́й |
азіра́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
азіра́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
азіра́ць несов. оки́дывать взгля́дом (взо́ром), огля́дывать, обозрева́ть; озира́ть; см. азірну́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
азіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
1. Незак. да азірнуць. Сашка ўсё круціў галавой і азіраў неба: хоць бы хутчэй той каршун прылятаў, а то нешта ў сон хіліць. Даніленка. На праспект выходзіць Пастушэня, ён ужо забыў, куды ідзе, азірае жоўтыя прысады, з любасцю ўглядаецца ў фасады, як у твары дарагіх людзей. Русецкі.
2. Рабіць агляд чаго‑н. у думках; успамінаць. Хоць я няволяй цяжка змучан І з родным берагам разлучан, Ды я душою ажываю, Як вокам мыслі азіраю Цябе, мой луг і бераг родны. Колас. Пісьменнік [Пятрусь Броўка] нібы з вышынь сваёй чалавечай сталасці, новым прасветленым поглядам азірае шлях, які прайшла яго краіна, і свой уласны жыццёвы шлях. Бярозкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
азірну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак., каго-што.
Акінуць позіркам.
|| незак. азіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
озира́ть несов., книжн. азіра́ць, агляда́ць;
озира́ть ме́стность азіра́ць (агляда́ць) мясцо́васць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
оки́дывать несов. акі́дваць, азіра́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
обозрева́ть несов. акі́дваць (акіда́ць) во́кам, азіра́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аглядваць, аглядаць, азіраць
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
азіра́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да азірнуцца.
2. перан.; на каго-што і без дап. Быць асцярожным, дзейнічаць з асцярогай, узгадняючы свае ўчынкі з чыімі‑н.; аглядвацца. Азірацца на аўтарытэт. Азірацца на старэйшых. □ [Банадысь:] — І не абсячэ ніхто ад студні, гэтак намерзла! А-яй, што за людзі. Кожны ўсё на другога азіраецца. Чорны.
3. Зал. да азіраць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
азіра́цца несов.
1. (смотреть назад) огля́дываться;
2. (смотреть вокруг себя) огля́дываться, осма́триваться; озира́ться;
3. перен. огля́дываться;
а. на старэ́йшых — огля́дываться на ста́рших;
4. страд. обозрева́ться; см. азіра́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)