азяро́д
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
азяро́д |
азяро́ды |
| Р. |
азяро́да |
азяро́даў |
| Д. |
азяро́ду |
азяро́дам |
| В. |
азяро́д |
азяро́ды |
| Т. |
азяро́дам |
азяро́дамі |
| М. |
азяро́дзе |
азяро́дах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
азяро́д, -а, М -дзе, м.
Прыстасаванне з падоўжаных жэрдак на слупах для дасушвання снапоў, травы і пад.
|| прым. азяро́дны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
азяро́д м. (приспособление для сушки снопов) пря́сло ср., ве́шало ср.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
азяро́д, ‑а, М ‑дзе, м.
Прыстасаванне з слупоў і жэрдак для дасушвання збажыны, травы і пад.; пярэплат. Збажына была пажата і звезена з поля. Яна дасыхала ў азяродах або ў рэдка расстаўленых на гумнішчах бабках і крыжыках. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Азяро́д ’прыстасаванне для сушкі снапоў’ (БРС, Янк. I, Гарэц., Шн. смол., Шат., Касп.), азярот (Бір. дыс.), азяроды (КЭС); азярэдзіць ’утыкаць снапы ў прасла для сушкі’ (БРС, Шат., КЭС); азярэдзіна ’жэрдка ў азяродзе, высокая нязграбная жывёліна’ (Янк. I). Агульнаўсходнеславянскае слова (рус. озород, зород, укр. озород). Бліжэйшыя паралелі: літ. žárdas, лат. zards, ст.-прус. sardis ’тс’. Параўн. Коген, Запіскі, II, 9, 84–85, на думку якога азярод < *азерод: і.-е. gʼherdh‑ побач з *gʼhord‑. Адлюстраванне розных ступеняў аблаўта ў генетычна тоесных словах, якія з’яўляюцца назвамі рэалій гістарычнага перыяду няпэўнае. Больш верагодна Зубаты, Studie, 1, 2, 125, які бачыць тут старое запазычанне з бал. моў (перад метатэзай плаўных). Лінгвагеаграфія слова (цэнтральны раён і ўсходняя частка Усходняга Палесся) сведчыць таксама ў карысць балтыйскай крыніцы. Але яе ўсходнебалтыйскі характар давесці цяжка па прычынах фанетычнага характару (мы б чакалі *ажарод). Магчыма, аднак, азʼарод < *ажʼарод, як парсʼук < паршʼук (< paršiúkas).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пярэ́плат м., обл., см. азяро́д
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
азяро́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; незак.
Закладаць снапы ў азярод для дасушвання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рашэ́ціна, ‑ы, ж.
Планка, перакладзіна ў рашотцы. На гумне высокі азярод. У дзірках рашэцін свішча .. вецер. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапло́т м., обл.
1. см. азяро́д;
2. забо́р, тын
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сазяро́д ’азярод’ (Мат. Гом.). Гл. азярод.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)