адсу́нуць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
адсу́ну |
адсу́нем |
| 2-я ас. |
адсу́неш |
адсу́неце |
| 3-я ас. |
адсу́не |
адсу́нуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
адсу́нуў |
адсу́нулі |
| ж. |
адсу́нула |
| н. |
адсу́нула |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
адсу́нь |
адсу́ньце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
адсу́нуўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
адсу́нуць, -ну, -неш, -не; -су́нь; -нуты; зак., каго-што.
1. Сунучы, перамясціць на невялікую адлегласць.
А. стол ад акна.
2. Адчыняючы што-н., адвесці ўбок.
А. засаўку.
3. Зрабіць менш важным, менш значным.
Будзённае жыццё адсунула на задні план мары.
4. перан. Вылучыцца, дасягнуць значных поспехаў, апярэдзіўшы іншых.
|| незак. адсо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адсу́нуць сов. отодви́нуть; (занавеску и т.п. — ещё) отдёрнуть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адсу́нуць, ‑суну, ‑сунеш, ‑суне; зак., што.
Перасунуць на нейкую адлегласць што‑н. ад каго‑, чаго‑н. Патржанецкі хлёбнуў чаю і адсунуў ад сябе шклянку. Чарнышэвіч. Як толькі замільгалі ў акне чырвонаармейскія шапкі, «дзяўчына» старанна ўзялася месці хату. Адсунула стол і пачала вымятаць з-пад кута. Крапіва. // Адводзячы ўбок, адкрыць што‑н. Адсунушы завалу, Міхалка чуў, што Скуратовіч выйшаў у чыстыя сенцы, адсунуў зас[а]ўку ў дзвярах. Чорны. // Сунучы, адхінуць, адсланіць. Ларыса села пры акне, адсунула фіранку і пачала глядзець у сад. Мурашка. // перан. Зрабіць, менш важным, менш значным. Будзённае жыццё падхапіла Находню імклівай плынню і заняло яго думы, адсунуўшы на задні план асабістае. Хадкевіч. // перан. Вылучыцца, дасягнуць значных поспехаў, апярэдзіўшы іншых. [Купрыян:] — Ну, ты, брат Мікіта, і дока! Але ж і на выдумкі хват! Усіх інжынераў далёка Пакінуў, адсунуў назад! Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адсу́нуты отодви́нутый; отдёрнутый; см. адсу́нуць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адсо́ўны, -ая, -ае.
Такі, які можна адсунуць; прыстасаваны для адсоўвання.
Адсоўная засаўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паадсо́ўваць, -аю, -аеш, -ае; зак., каго-што.
Адсунуць усё, многае.
П. сталы ад вокнаў.
П. засоўкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адгарну́ць, -гарну́, -го́рнеш, -го́рне; -гарні́; -го́рнуты; зак., што.
1. Адгрэбці, адсунуць убок.
А. попел.
2. Адхіліць, адвесці ўбок, адсунуць.
А. валасы.
3. Разгарнуць, адкрыць (кнігу, сшытак і пад.); павярнуць з аднаго боку на другі, перагарнуць (старонку, ліст і пад.).
А. лісток календара.
|| незак. адго́ртваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адшмаргану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -шмо́ргнуты; зак., што.
Шмаргануўшы, адсунуць.
А. фіранку.
|| незак. адшмо́ргваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)