адпе́ты

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. адпе́ты адпе́тая адпе́тае адпе́тыя
Р. адпе́тага адпе́тай
адпе́тае		 адпе́тага адпе́тых
Д. адпе́таму адпе́тай адпе́таму адпе́тым
В. адпе́ты (неадуш.)
адпе́тага (адуш.)		 адпе́тую адпе́тае адпе́тыя (неадуш.)
адпе́тых (адуш.)
Т. адпе́тым адпе́тай
адпе́таю		 адпе́тым адпе́тымі
М. адпе́тым адпе́тай адпе́тым адпе́тых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

адпе́ты

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. адпе́ты адпе́тая адпе́тае адпе́тыя
Р. адпе́тага адпе́тай
адпе́тае		 адпе́тага адпе́тых
Д. адпе́таму адпе́тай адпе́таму адпе́тым
В. адпе́ты (неадуш.)
адпе́тага (адуш.)		 адпе́тую адпе́тае адпе́тыя (неадуш.)
адпе́тых (адуш.)
Т. адпе́тым адпе́тай
адпе́таю		 адпе́тым адпе́тымі
М. адпе́тым адпе́тай адпе́тым адпе́тых

Кароткая форма: адпе́та.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

адпе́ты

1. в разн. знач. отпе́тый; см. адпе́ць;

2. перен. (неисправимый) отпе́тый;

а. п’я́ніца — отпе́тый пья́ница

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адпе́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад адпець.

2. у знач. прым. Непапраўны, безнадзейны ў сваіх недахопах. Зноў лынды б’е, лайдак адпеты, і не збіраецца як трэба працаваць. Корбан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

отпе́тый

1. прич. адспява́ны, адпе́ты;

2. прил. (о человеке) разг. прапа́шчы, ко́нчаны, адпе́ты;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

убо́іна, ‑ы, м. і ж.

Адпеты гультай, неслух. — Што гэта, «убоіна»? — пытаецца Ніна, спыніўшы прасці. — Ну, гультайка, няўдаліца... Брыль. [Бацька:] — Казаў жа я табе, каб пачапіў шнурок, а ты, убоіна; не паслухаў бацьку. Масарэнка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шыко́ўны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і шыкарны. Засталася ў.. [Матруны] шыкоўная новая хата, багаты сад,.. сядзіба аж на пяцьдзесят сотак. Марціновіч. Бліскучы і шыкоўны хлопец гэты. Ды што з таго? — Лайдак адпеты. Корбан. А тут такая шыкоўная студня на адну сям’ю! Ус.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

безнадзейны, непапраўны; адпеты, прапашчы, апошні (разм.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

матёрый

1. (достигший зрелости, крепкий) мацёры, здараве́нны; (о растении) карана́сты, магу́тны; (взрослый) даро́слы; стары́;

матёрый волк мацёры (даро́слы, стары́) воўк;

матёрый дуб стары́ (карана́сты) дуб;

2. (опытный, знающий) перен., разг. дасве́дчаны; во́пытны;

3. (отъявленный, неисправимый) перен., разг. мацёры; закаране́лы, адпе́ты;

матёрый интрига́н закаране́лы (адпе́ты) інтрыга́н;

матёрый враг мацёры (закля́ты, закаране́лы) во́раг.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́нчаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад кончыць.

2. ко́нчана; безас. у знач. вык., звычайна з кім-чым. Пра заканчэнне, спыненне чаго‑н. (адносін, справы і пад.). Кончана з панам, пан не ўваскрэсне, У край наш не знойдзе дарог. Колас.

3. у знач. прым. Вырашаны, скончаны. Кончаная справа.

4. у знач. прым. Адпеты, непапраўны ў сваіх паводзінах, імкненнях і пад. (пра чалавека). Кончаны п’яніца.

•••

І кончана — рашэнне канчатковае, далей размоў не можа быць.

Усё кончана гл. усё.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)