адпаўза́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. адпаўза́ю адпаўза́ем
2-я ас. адпаўза́еш адпаўза́еце
3-я ас. адпаўза́е адпаўза́юць
Прошлы час
м. адпаўза́ў адпаўза́лі
ж. адпаўза́ла
н. адпаўза́ла
Загадны лад
2-я ас. адпаўза́й адпаўза́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час адпаўза́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адпаўза́ць несов.

1. (в сторону) отполза́ть, отпа́лзывать;

2. (удаляться) уполза́ть; см. адпаўзці́ 2

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адпаўза́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да адпаўзці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адпаўзці́, -зу́, -зе́ш, -зе́; -зём, -зяце́, -зу́ць; -по́ўз, -паўзла́, -ло́; -зі́; зак.

Перамясціцца паўзком.

А. з дарогі ўбок.

|| незак. адпаўза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

отполза́ть несов. адпаўза́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адпо́ўзваць несов., см. адпаўза́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адпаўза́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. адпаўзаць — адпаўзці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адпаўза́нне ср. отполза́ние; см. адпаўза́ць 1

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уполза́ть несов. паўзці́; (выползать) выпаўза́ць; (отползать) адпаўза́ць; (заползать) запаўза́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

замо́к, ‑мка, м.

1. Прыстасаванне для запірання на ключ чаго‑н. (дзвярэй, чамаданаў і пад.). Дзвярны замок. Вісячы замок. Унутраны замок. // Засцежка на бранзалеце, ланцужку і пад. // Разм. Від засцежкі ў адзенні. Замок-маланка.

2. Спец. Дэталь у некаторых відах агнястрэльнай зброі, пры дапамозе якой робіцца выстрал. Замок гарматы. □ [Дубінін] з кулямётам пачаў адпаўзаць .., а калі выбіўся з сілы, кулямёт укінуў у варонку ад бомбы, а замок узяў з сабою. Гурскі.

3. Спосаб злучэння частак драўляных канструкцый. Рубіць вугал у замок.

4. У архітэктуры — цэнтральны камень аркі, скляпення.

•••

За сямю (дзесяццю) замкамі — старанна схаваны, надзейна ахоўваецца.

Пад замком (на замку) — замкнуты. Сельмаг цэлы дзень на замку, бо прадаўшчыца таксама пайшла за жняяркай. Брыль.

Сядзець пад замком гл. сядзець.

Трымаць пад замком гл. трымаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)