адле́жаць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. адле́жу адле́жым
2-я ас. адле́жыш адле́жыце
3-я ас. адле́жыць адле́жаць
Прошлы час
м. адле́жаў адле́жалі
ж. адле́жала
н. адле́жала
Загадны лад
2-я ас. адле́ж адле́жце
Дзеепрыслоўе
прош. час адле́жаўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адле́жаць сов. отлежа́ть;

а. сабе́ руку́ — отлежа́ть себе́ ру́ку;

◊ ме́сца (вугла́) не ~жыць — ме́ста (угла́) не отлежи́т;

бакі́ а. — бока́ отлежа́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адле́жаць, ‑жу, ‑шыш, ‑жыць; зак.

1. што. Доўга або ў нязручнай паставе лежачы, выклікаць зняменне, ацёк якой‑н. часткі цела. Адлежаць нагу.

2. без дап. Хварэючы, праляжаць пэўны час у пасцелі.

•••

Месца (вугла і пад.) не адлежыць — ляжаннем шкоды не зробіць (як дазвол прылегчы, паляжаць, паначаваць).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адле́жаць, -жу, -жыш, -жыць; -ле́ж і адляжа́ць, -жу́, -жы́ш, -жы́ць; -жы́м, -лежыце́, -жа́ць; -жы́; -ле́жаны; зак.

1. што. Лежачы доўга або ў нязручнай позе, выклікаць зняменне якой-н. часткі цела.

А. руку.

А. бакі.

2. Хварэючы, праляжаць пэўны час у пасцелі (разм.).

Адляжаў тыдзень у бальніцы.

|| незак. адле́жваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адляжа́ць гл. адлежаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

отлежа́ть сов. адле́жаць, мног. паадле́жваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паадле́жваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Разм. Адлежаць усё, многае. Паадлежваць бакі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адле́жваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да адлежаць.

•••

Адлежваць бакі — гультаяваць, пазбягаць працы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыляжа́ць, ‑ляжу, ‑ляжыш, ‑ляжыць; ‑ляжым, ‑лежыце; зак., што.

Доўга лежачы, выклікаць зняменне якой‑н. часткі цела; адлежаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адляжа́ць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак.

Тое, што і адлежаць. [Падліпскі:] — Дадому вярнуўся нездаровы і нядужы, тыдні тры адляжаў у пасцелі, на чацвёрты крышку ачуняў, устаў на ногі. Адамчык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)