адкрыва́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
адкрыва́юся |
адкрыва́емся |
| 2-я ас. |
адкрыва́ешся |
адкрыва́ецеся |
| 3-я ас. |
адкрыва́ецца |
адкрыва́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
адкрыва́ўся |
адкрыва́ліся |
| ж. |
адкрыва́лася |
| н. |
адкрыва́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
адкрыва́йся |
адкрыва́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
адкрыва́ючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
адкрыва́цца несов.
1. в разн. знач. открыва́ться; см. адкры́цца;
2. страд. открыва́ться; посвяща́ться; обнажа́ться; см. адкрыва́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адкрыва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да адкрыцца.
2. Зак. да адкрываць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адкры́цца, -ры́юся, -ры́ешся, -ры́ецца; зак.
1. Стаць адкрытым; адчыніцца (гл. адкрыць).
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра рану: перастаць зажываць, разысціся краямі.
Адкрыліся старыя раны.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Стаць бачным, паказацца.
Наперадзе адкрыўся цудоўны краявід.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выявіцца, з’явіцца (разм.).
Адкрылася хвароба.
5. каму. Расказаць пра сябе адкрыта, шчыра, прызнацца ў чым-н.
А. свайму сябру.
6. Стаць зразумелым каму-н.
Перад намі адкрылася ясная будучыня.
Свет мастацтва адкрыўся для мяне.
7. перан. Стаць даступным, магчымым.
Перад ім адкрываліся ўсе дзверы.
8. Пачаць сваё існаванне, дзейнасць (пра ўстанову, прадпрыемства і пад.).
У суседняй вёсцы адкрылася школа.
|| незак. адкрыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распеча́тываться возвр., страд. адкрыва́цца; раздруко́ўвацца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
открыва́ться
1. (о двери, окне, шкатулке) адчыня́цца; (о шторе, занавесе) адкрыва́цца;
2. (начинаться) пачына́цца; (о собрании, заседании и т. п.) адкрыва́цца;
3. (предоставляться) адкрыва́цца;
4. (обнажаться) адкрыва́цца;
5. (раскрываться) разго́ртвацца; (о глазах) расплю́шчвацца, адкрыва́цца; (о рте) разяўля́цца, адкрыва́цца;
6. (становиться видным) адкрыва́цца;
7. (откровенно высказываться) выка́зваць свае́ ду́мкі, адкрыва́ць свае́ ду́мкі;
8. страд. адчыня́цца; адкрыва́цца; пачына́цца, распачына́цца; пуска́цца, дава́цца; разго́ртвацца; расплю́шчвацца; разяўля́цца; выкрыва́цца; выяўля́цца; выка́звацца; см. открыва́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ска́ліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Агаляцца, адкрывацца (пра зубы).
2. Разм. Смяяцца, ухмыляцца. Быў момант, калі калыхнулася і адплыло крэсла і.. [Галіна Адамаўна] ўбачыла ажно тры Тамары, якія зларадна скаліліся. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шалапу́т, ‑а, М ‑пуце, м.
Разм. Легкадумны, пусты чалавек; баламут; свавольнік. [Міхаленя:] — Малады чалавек, калі ты ў асабістым жыцці такі ж шалапут, як быў у гэтым палёце, то дрэнь справы. Алешка. Ці адкрывацца Васілю Раманавічу?.. Асудзіць ці не? А можа палічыць за шалапута і не даверыць сур’ёзных заданняў. Новікаў. І будзе прасвятлелы тварам, Не зведаўшы жыцця пакут, Чакаць свой мяч на тратуары З каленкам збітым шалапут. Вярба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прызнавацца, адкрывацца, раскрывацца; спавядацца, распранацца (перан.) □ выварочваць душу
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
раскрыва́ться
1. адчыня́цца; расчыня́цца;
2. раскрыва́цца;
3. разяўля́цца;
4. расплю́шчвацца;
5. адкрыва́цца;
6. выкрыва́цца; раскрыва́цца; см. раскры́ться;
7. страд. адчыня́цца; расчыня́цца; раскрыва́цца; расплю́шчвацца; разго́ртвацца; выкрыва́цца; см. раскрыва́ть 1, 2, 4—6.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)