адзі́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
1. У матэматыцы: першы, найменшы цэлы лік у дзясятку, а таксама яго лічбавы знак «1».
2. толькі мн. (адзі́нкі, -нак). Апошняя лічба ў мнагазначных ліках.
Двухзначны лік складаецца з адзінак і дзясяткаў.
3. Велічыня, якой вымяраюцца іншыя аднародныя велічыні.
Грашовая а.
А. сілы току.
4. Асобная самастойная частка ў складзе цэлага, асобны прадмет ці асоба ў групе падобных.
Гаспадарчая а.
Штатная а.
5. мн. Асобныя прадметы ці людзі, істоты, нямногія па ліку; мала хто.
Такіх людзей адзінкі (вельмі мала).
○
Адзінка захавання (спец.) — экспанат музея, экзэмпляр кнігі ў бібліятэцы.
У музеі тысячы адзінак захавання.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адзі́нка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
адзі́нка |
адзі́нкі |
| Р. |
адзі́нкі |
адзі́нак |
| Д. |
адзі́нцы |
адзі́нкам |
| В. |
адзі́нку |
адзі́нкі |
| Т. |
адзі́нкай адзі́нкаю |
адзі́нкамі |
| М. |
адзі́нцы |
адзі́нках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
удзе́льны³, -ая, -ае (спец.).
Які мае адносіны да адзінкі аб’ёму, масы і пад.
У. аб’ём.
Удзельная цеплаёмістасць.
Удзельная вага (вага адзінкі аб’ёму рэчыва).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
внесисте́мный физ. пазасістэ́мны;
внесисте́мные едини́цы пазасістэ́мныя адзі́нкі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
більён, -а, мн. -ы, -аў, м.
Лік, які мае выгляд адзінкі з дзевяццю нулямі ў ЗША і некаторых іншых краінах або адзінкі з дванаццаццю нулямі ў Германіі і іншых краінах Еўропы.
|| прым. більённы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трыльён, -а, мн. -ы, -аў, м.
Лік, які мае выгляд адзінкі з дванаццаццю нулямі ў Расіі, ЗША і некаторых іншых краінах або адзінкі з васямнаццаццю нулямі ў Германіі і іншых краінах Еўропы.
|| парадк. трыльённы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чатырох...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:
1) які змяшчае чатыры якія-н. адзінкі, які складаецца з чатырох адзінак, напр.: чатырохактовы, чатырохгалосы, чатырохгранны, чатырохмесны, чатырохструнны;
2) колькасцю, мерай, коштам у чатыры якія-н. адзінкі, напр.: чатырохдзённы, чатырохбальны, чатырохрублёвы
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
самакірава́нне, -я, н.
1. Права якой-н. арганізацыі, таварыства, гаспадарчай, адміністрацыйнай адзінкі вырашаць сваімі, мясцовымі сіламі пытанні свайго ўнутранага кіравання.
Студэнцкае с.
2. Права дзяржаўнай адзінкі мець свае ўрадавыя органы, вырашаць пытанні ўнутранага заканадаўства і кіравання.
|| прым. самакірава́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паўтара...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: памерам, мерай у паўтары адзінкі чаго-н., напр.: паўтарагадовы, паўтаратонны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
губерна́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.
Начальнік якой-н. тэрытарыяльнай адзінкі ў некаторых краінах.
|| прым. губерна́тарскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)