адвярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярні́ся; зак.
1. Павярнуцца ўбок; павярнуць галаву.
А. ад акна.
2. перан., ад каго-чаго. Парваць сувязі, адносіны з кім-н.; адмовіцца ад чаго-н.
А. ад здрадніка.
◊
Бог адвярнуўся ад каго (разм.) — пра бесперапынныя няўдачы.
|| незак. адваро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адвярну́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
адвярну́ся |
адве́рнемся |
| 2-я ас. |
адве́рнешся |
адве́рнецеся |
| 3-я ас. |
адве́рнецца |
адве́рнуцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
адвярну́ўся |
адвярну́ліся |
| ж. |
адвярну́лася |
| н. |
адвярну́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
адвярні́ся |
адвярні́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
адвярну́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
адвярну́цца сов.
1. отверну́ться;
дзяўчы́на пачырване́ла і ~ну́лася — де́вушка покрасне́ла и отверну́лась;
2. отодви́нуться;
ка́мень ~ну́ўся — ка́мень отодви́нулся;
3. перен. отверну́ться;
а. ад сябро́ў — отверну́ться от друзе́й;
4. перен. отлучи́ться;
а. на хвілі́нку — отлучи́ться на мину́тку;
◊ бог ~ну́ўся — (ад каго) бог забы́л (о ком)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адвярну́цца, ‑вярнуся, ‑вернешся, ‑вернецца; зак., ад (да) каго-чаго і без дап.
1. Павярнуцца ўбок ад (да) каго‑, чаго‑н., павярнуць галаву. [Турцэвіч] прыгарнуў да грудзей малых і жонку, моцна іх па чарзе пацалаваў, адвярнуўся, неўзаметку змахнуў з вачэй слёзы і сказаў вазаку паганяць коней. Гурскі.
2. перан. Выказваючы сваю непрыязнасць, парваць сувязі, адносіны з кім‑н. Бедны да беднага горнецца, а багаты ад каго хочаш адвернецца. Прыказка. // Адмовіцца ад чаго‑н., перастаць займацца чым‑н. [Бабка:] — А вы ўсё седзіце над гэтымі кнігамі. А яны сушаць чалавека. [Лабановіч:] — А ты, бабка, пашапчы, каб я ад іх адвярнуўся. Колас. Стары айчым угаворваў .. ехаць на яго .. зямлю і займацца гаспадаркай.. Клебер адвярнуўся ад гэтай прапановы. Чорны.
3. Разм. Адлучыцца, адысціся на кароткі час. [Бабейка:] — За ім [Саўчуком] я заўсёды, спакойны — куды б ні адвярнуўся з калгаса, ён усё зробіць як след. Хадкевіч.
•••
Бог адвярнуўся ад каго гл. бог.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адваро́чвацца гл. адвярнуцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
откачну́ться
1. адхісну́цца;
2. перен. адвярну́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адваро́чвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да адвярнуцца (у 1, 2 знач.).
2. Зал. да адварочваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адхісну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся; -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. Адхіліцца, рэзка падацца ўбок.
А. ад дзвярэй.
2. перан. Адмовіцца, адступіцца, адвярнуцца ад каго-, чаго-н.
Сябры адхіснуліся ад яго.
|| незак. адхі́ствацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адкаса́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца; зак.
1. Адвярнуцца, апусціцца (пра што-н. закасанае).
Рукавы адкасаліся.
2. перан., ад каго-чаго. Вызваліцца, пазбавіцца ад чаго-н. дакучлівага, непатрэбнага; адчапіцца.
А. ад непрыемнай размовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)