авало́дваць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
авало́дваю |
авало́дваем |
| 2-я ас. |
авало́дваеш |
авало́дваеце |
| 3-я ас. |
авало́двае |
авало́дваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
авало́дваў |
авало́двалі |
| ж. |
авало́двала |
| н. |
авало́двала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
авало́двай |
авало́двайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
авало́дваючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
авало́дваць несов., в разн. знач. овладева́ть; см. авало́даць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
авало́дваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да авалодаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
авало́даць, -аю, -аеш, -ае; зак.
1. кім-чым. Узяць сілай, захапіць, завалодаць.
А. крэпасцю.
2. перан., кім-чым. Падпарадкаваць сабе, надаць чаму-н. патрэбны кірунак.
А. увагай.
А. сабой (вярнуць самавалоданне, супакоіцца).
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан., кім-чым. Ахапіць, апанаваць (пра стан, думкі, пачуцці).
Стома авалодала ўсім целам.
4. перан., чым. Трывала засвоіць што-н., вывучыць, навучыцца карыстацца.
А. замежнай мовай.
А. прафесіяй.
|| незак. авало́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. авало́данне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
авало́дванне ср. овладева́ние; см. авало́дваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лінгафо́нны, -ая, -ае.
У выразе: лінгафонны кабінет — аўдыторыя, абсталяваная спецыяльнай апаратурай, якая дае магчымасць навучэнцам самастойна авалодваць замежнай мовай, а таксама культурай маўлення роднай мовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
авало́данне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. авалодваць — авалодаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
авало́дванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. авалодваць — авалодаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
овладева́ть несов.
1. авало́дваць;
2. (охватывать) ахапля́ць, апано́ўваць (каго, што); см. овладе́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Змага́цца ’адстойваць, спаборнічаць, імкнуцца перамагчы’. Укр. змагати́ся ’тс’, польск. zmagać się ’змагчы, імкнуцца перамагчы’, в.-луж. (ці сюды?) zmahać ’хвалявацца (аб вадзе), развявацца (аб флагу)’, н.-луж. zmognuś se ’мацавацца, акрыяць’, чэш. zmáhati ’перамагаць’, zmáhati se ’авалодваць (пра цялесныя і духоўныя станы)’, уст. ’напружвацца’, славац. zmáhať sa ’павялічвацца, умацоўвацца, набываць магчымасць’, славен. zmȃgati ’змагчы, дапамагаць’, zmȃgati se ’перамагаць, перамагацца’, серб.-харв. сма́гати, смо̀ћи ’змагчы, саўладаць, мець у дастатку’, балг. смо̀гвам, макед. смогне ’змагчы’. Ст.-рус. съмогати ’дапамагаць’ (XVI ст.). Прасл. sъmagati (sę) з коранем mag‑/mog‑, гл. магчы; прэфікс sъ дае значэнне ’змагчы’, а чаргаванне o/a пераводзіць дзеяслоў у незакончанае трыванне, выражае працягласць дзеяння.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)