абіра́ла, -ы, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -е, Т -ай (-аю), ж., мн. -ы, -ра́л (разм.).
Той, хто бессаромна, нахабна абірае каго-н. або бярэ з другога непамерную плату, запрошвае вялікую цану.
Абіралы давялі да галечы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абіра́ла
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
абіра́ла |
абіра́лы |
| Р. |
абіра́лы |
абіра́л |
| Д. |
абіра́лу |
абіра́лам |
| В. |
абіра́лу |
абіра́л |
| Т. |
абіра́лам |
абіра́ламі |
| М. |
абіра́ле |
абіра́лах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
абіра́ла
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
абіра́ла |
абіра́лы |
| Р. |
абіра́лы |
абіра́л |
| Д. |
абіра́ле |
абіра́лам |
| В. |
абіра́лу |
абіра́л |
| Т. |
абіра́лай
абіра́лаю |
абіра́ламі |
| М. |
абіра́ле |
абіра́лах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
абіра́ла, -лы м. и ж., прост., неодобр. обира́ла
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абіра́ла, ‑ы, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑е, Т ‑ай (‑аю), ж.
Разм. Той, хто беспадстаўна вымагае або бярэ з другога непамерную плату, запрошвае высокую цану і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абіра́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
абіра́ю |
абіра́ем |
| 2-я ас. |
абіра́еш |
абіра́еце |
| 3-я ас. |
абіра́е |
абіра́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
абіра́ў |
абіра́лі |
| ж. |
абіра́ла |
| н. |
абіра́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
абіра́й |
абіра́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
абіра́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
обира́ла прост. абіра́ла, -лы м. и ж., абдзіра́ла, -лы м. и ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мы́цельнік, ‑а, м.
Абл. Куток у хаце, дзе мыюцца, мыюць пасуду. Засланіўшы печ і наспех прыбраўшы ў мыцельніку, Антаніна пайшла ў камору будзіць дзевяцігадовую Маньку. Васілевіч. [Маці] сядзела ў мыцельніку пры акне і абірала бульбу. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грабе́жнік, ‑а, м.
Той, хто займаецца грабяжом; рабаўнік. За адну ноч узброеныя абрэзамі невядомыя грабежнікі зрабілі налёт на двух фінагентаў і адабралі ў іх каля шасці тысяч рублёў. Паслядовіч. // Разм. Вымагальнік, абірала. Вінаваты ў няведанні рабочымі законаў не столькі самі рабочыя, колькі іх эксплуататары (‑грабежнікі), якія валодаюць усёй уласнасцю, жывуць чужой працай. Ленін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лупе́ж ’рабунак, грабеж’ (Гарэц., Дразд.), лупе́жыць купіць скуру, жорстка караць’, ’абдзіраць, браць хабар, вялікія працэнты’, лупе́жнік ’хабарнік, абірала’ (Нас.), смал. лупе́жить ’лупцаваць’, ст.-бел. лꙋпежь ’тс’, лупежники ’ліхвяры, хабарнікі’ (XVI ст.). Укр. лупі́ж, рус. лупёж, ст.-рус. лупежь; польск. łupież, чэш. loupež, славен. lupež, серб.-харв. лу́пеж, ц.-слав. лупежь. Прасл. lupežь ’лупленне кары, скурыў ’тое, што аблуплена, абадрана, што злушчылася’ > ’тое, што нарабавана’ (Слаўскі, 5, 335–337). Да луп 2 (гл.). Аб суфіксе ‑еж гл. Сцяцко (Афікс. наз., 85).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)