абстра́кцыя

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. абстра́кцыя
Р. абстра́кцыі
Д. абстра́кцыі
В. абстра́кцыю
Т. абстра́кцыяй
абстра́кцыяю
М. абстра́кцыі

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

абстра́кцыя, -і, ж.

1. Мысленнае адцягненне, адасабленне ад тых ці іншых бакоў, уласцівасцей або сувязей прадметаў і з’яў для выдзялення асноўных, істотных іх прыкмет, агульных уласцівасцей.

Пры дапамозе абстракцыі ўзніклі ўсе лагічныя паняцці.

2. Адцягненае паняцце, тэарэтычнае абагульненне вопыту.

Навуковая а.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абстра́кцыя ж. абстра́кция, отвлече́ние ср.; умозре́ние ср.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абстра́кцыя, ‑і, ж.

Кніжн.

1. Тое, што і абстрагаванне. Сіла абстракцыі. □ Маркс зводзіць тое агульнае, што заключаецца ў рэчах і адносінах, да яго найбольш абагуленага лагічнага выразу. Яго абстракцыя, значыцца, толькі адлюстроўвае ў форме мыслі той змест, які ўжо заключаецца ў рэчах. Энгельс.

2. Адцягненае паняцце, тэарэтычнае абагульненне. Аперыраваць абстракцыямі. Навуковая абстракцыя. Камуністычны ідэал не з’яўляецца абстракцыяй.

[Лац. abstractio — аддаленне, адцягненне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абстра́кция абстра́кцыя, -цыі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адцягне́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. адцягнуць (у 5 знач.).

2. Мысленнае вылучэнне і адасабленне адзнак якіх‑н. канкрэтных аб’ектаў; абстрагаванне, абстракцыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

умозре́ние ср.

1. филос. разумо́васць, -ці ж.; абстра́кцыя, -цыі ж.;

2. (абстрактное рассуждение) абстра́ктнае разважа́нне; разумо́васць, -ці ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пазнава́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да пазнавання, да пазнання чаго‑н.; які служыць для пазнавання, пазнання. Пазнавальная дзейнасць чалавека. □ Сіла рамана «Глыбокая плынь», яго пазнавальнае і выхаваўчае значэнне ў праўдзівасці адлюстравання гераічных спраў нашага народа ў самы цяжкі перыяд яго гісторыі, у глыбокім савецкім патрыятызме і гуманізме. Гіст. бел. сав. літ.

2. Які даступны пазнанню. Для Фейербаха «рэч у сабе» ёсць «абстракцыя з рэальнасцю», г. зн. свет, які існуе па-за намі, у поўнай меры пазнавальны і які нічым прынцыпова не адрозніваецца ад «з’явы». Ленін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

отвлече́ние ср.

1. (действие) адцягне́нне, -ння ср.; неоконч. адця́гванне, -ння ср.;

для отвлече́ния внима́ния для адцягне́ння ўва́гі;

2. (абстрагирование) адцягне́нне, -ння ср., абстрагава́нне, -ння ср.;

3. (абстракция) филос. абстра́кцыя, -цыі ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)