абру́с

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. абру́с абру́сы
Р. абру́са абру́саў
Д. абру́су абру́сам
В. абру́с абру́сы
Т. абру́сам абру́самі
М. абру́се абру́сах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

абру́с, -а, мн. -ы, -аў, м.

Кавалак тканіны спецыяльнага вырабу, якім засцілаюць стол; настольнік.

Кужэльны а.

|| прым. абру́сны, -ая, -ае і абру́савы, -ая, -ае.

Абруснае палатно.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абру́с м. ска́терть ж.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абру́с, ‑а, м.

Кавалак тканіны спецыяльнага вырабу, якім засцілаюць стол; настольнік. Гаспадыня прынесла абрус з прошыўкай на сярэдзіне і заслала ім стол. Кулакоўскі. / у перан. ужыв. Чымся родным, мілым, даўно знаёмым веяла ад аксамітных абрусаў маладога жыта. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Абру́с ’кусок спецыяльна вытканай тканіны, якой засцілаюць стол’, абрусны ’ручнік на іконах’, укр. обрус, рус. обрус, чэш. obrus, славац. obrus, польск. obrus ’абрус’, балг. обрус ’уціральнік’, славен. obrus ’абрус’; o‑brusъ: brъsnǫti: ц.-слав. бръснѧти, славен. (o)brisati, серб.-харв. бри̏сати, ’уціраць’ (Фасмер, 3, 108). Меркаванне аб польскім паходжанні бел. абрус (Мядзв.) беспадстаўнае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

абрус, настольнік, настольніца, стальніца, сурвэта

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

самабо́р, -а, м.

У выразе: абрус-самабор — казачны чарадзейны абрус, на якім сама па сабе з’яўляецца жаданая ежа.

|| прым. самабо́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

саматка́ны, -ая, -ае.

Пра тканіну: вытканы ў хатніх умовах саматужным спосабам.

Саматканая посцілка.

С. абрус.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

суравы́, -а́я, -о́е.

Пра тканіну, ніткі: грубы, нябелены.

Суравое палатно.

С. абрус (з такой тканіны).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ва́фельны, -ая, -ае.

1. гл. вафля.

2. Падобны на вафлю сваім малюнкам (пра баваўняную тканіну).

В. абрус.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)