абагна́ць, абганю́, абго́ніш, абго́ніць; абгані́; абагна́ны; зак.

1. каго-што. Апярэдзіць у руху, бегу.

А. калону машын.

2. каго-што. Вырасці большым, вышэйшым за каго-, што-н.

А. старэйшага брата.

А. аднакласнікаў.

3. перан., каго-што. Дасягнуць большых поспехаў у параўнанні з кім-, чым-н.

А. таварышаў па ведах.

4. што. Акучыць.

А. бульбу.

|| незак. абганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. абго́н, -у, м. (да 1 і 4 знач.).

|| прым. абго́нны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.) і абганя́льны, -ая, -ае (да 4 знач.).

Абгонны манеўр.

Абганяльны плуг.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абагна́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. абганю́ абго́нім
2-я ас. абго́ніш абго́ніце
3-я ас. абго́ніць абго́няць
Прошлы час
м. абагна́ў абагна́лі
ж. абагна́ла
н. абагна́ла
Загадны лад
2-я ас. абгані́ абгані́це
Дзеепрыслоўе
прош. час абагна́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

абагна́ць сов.

1. (опередить) обогна́ть; (в беге — ещё) обежа́ть;

2. перен. обогна́ть;

а. тава́рыша ў вучо́бе — обогна́ть това́рища в учёбе;

3. разг. (вокруг чего-л.) прогна́ть;

4. разг. (сбить росу, пыль и т.п.) согна́ть; смахну́ть, обмахну́ть;

5. с.-х. оку́чить; (сделать борозду вокруг чего-л. — ещё) опаха́ть;

6. (прогнать мух и т.п.) согна́ть;

7. разг. (кору, кожу) сре́зать, содра́ть;

8. (снять шелуху с зерна) обру́шить

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абагна́ць, абганю, абгоніш, абгоніць; заг. абгані; зак., каго-што.

1. Выперадзіць, рухаючыся хутчэй. Якраз у гэтым месцы калону абагналі грузавікі, напакаваныя вайсковай маёмасцю. Чорны. // Вырасці большым, вышэйшым за каго‑, што‑н. на працягу аднаго і таго ж часу. [Мятлічка] ростам абагнала ўсіх. Грамовіч. // перан. Дасягнуць большых поспехаў у параўнанні з кім‑, чым‑н. Абагнаць таварыша ў вучобе.

2. Сагнаць каго‑н. адкуль‑н. (звычайна пра насякомых, птушак). Абагнаць мух.

3. З дапамогай плуга-акучніка абгарнуць зямлёю радкі бульбы, буракоў і пад. Праязджаючы на сваё поле, [Мікуць] кожны дзень бачыў, як наўздзіў расла ў градусах калгасная бульба. Абагналі яе добра з гэтага боку. Чорны.

4. Зняць, садраць. Абагнаць кару.

5. Прагнаць каго‑н. вакол чаго‑н.

•••

Абагнаць (раннюю) расу — устаць вельмі рана, на золку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абганя́льны гл. абагнаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абганя́ць гл. абагнаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абго́нны гл. абагнаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абго́н, -у, м.

1. гл. абагнаць.

2. Першая кругавая баразна на ворыве.

Зрабіць а.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

обскака́ть сов. абскака́ць; (обогнать — ещё) абагна́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абганя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.

Незак. да абагнаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)