Verbum

настро́іць, -ро́ю, -ро́іш, -ро́іць; -ро́ены; зак.

1. што. Надаць музычнаму інструменту пэўнае гучанне.

Н. гітару.

2. што. Прыстасаваць для прыёму якіх-н. радыёхваль.

Н. прыёмнік на кароткія хвалі.

3. што. Наладзіць, прывесці ў патрэбны тэхнічны стан (спец.).

Н. станок.

4. перан., каго (што). Выклікаць які-н. настрой або якія-н. пачуцці ў каго-н.

Н. на вясёлы лад.

Н. сына супраць бацькі.

|| незак. настро́йваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. настро́іцца, -ро́юся, -ро́ішся, -ро́іцца (да 2 і 4 знач.); незак. настро́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. настро́йка, -і, ДМ -стро́йцы, ж. (да 1 і 2 знач.).

перы́яд, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Адрэзак часу, у які што-н. адбываецца (пачынаецца, развіваецца і заканчваецца).

Пасляваенны п.

П. росквіту.

Інкубацыйны п. хваробы.

2. У матэматыцы:

1) перыяд функцыі — лік, пры дадаванні якога да аргумента некаторай функцыі значэнне функцыі не змяняецца;

2) перыяд дробу — група лічбаў, якія нязменна паўтараюцца ў адной і той жа паслядоўнасці ў бясконцых дзесятковых дробах.

3. Адносна закончаны фрагмент тэксту, часткі якога звязаны паміж сабой сінтаксічна, лексічна і інтанацыйна (спец.).

|| прым. перыяды́чны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).

П. дроб.

Перыядычная сістэма элементаў.

пірамі́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -мі́д, ж.

1. Мнагаграннік, асновай якога з’яўляецца многавугольнік, а астатнія грані — трохвугольнікі з агульнай вяршыняй.

2. Вялікае каменнае збудаванне такой формы — грабніца фараонаў у Старажытным Егіпце.

3. Група складзеных прадметаў, якая мае шырокую аснову і звужаецца ўверсе.

Вінтоўкі ў пірамідзе.

4. Гімнастычная або акрабатычная фігура ў форме піраміды з групы людзей.

5. Станок для захоўвання вінтовак (спец.).

6. Гульня на більярдзе, пры якой шары складваюцца ў выглядзе трохвугольніка і пры дапамозе кія ўдарным шаром разбіваюцца і заганяюцца ў лузы.

|| прым. пірамі́дны, -ая, -ае.

гасі́ць, гашу́, га́сіш, га́сіць; незак., што.

1. Спыняць гарэнне; тушыць.

Г. свечку.

2. перан. Перашкаджаць развіццю чаго-н.; заглушаць (жаданні, пачуцці).

Г. ініцыятыву.

3. Змяншаць ці спыняць дзеянне чаго-н. (спец.).

Г. хістанні.

Г. скорасць.

4. Рабіць што-н. несапраўдным, непрыгодным для далейшага ўжывання.

Г. доўг.

Г. паштовыя маркі.

5. Моцна ўдараць па чым-н. (разм.).

Г. абухом па дзвярах.

○

Гасіць вапну — дабаўляць вады ў вапну, каб атрымаць з яе белы парашок — будаўнічую гашаную вапну.

|| зак. загасі́ць, -гашу́, -га́сіш, -га́сіць; -га́шаны (да 1 знач.) і пагасі́ць, -гашу́, -га́сіш, -га́сіць; -га́шаны.

|| наз. гашэ́нне, -я, н.

ліне́йка¹, -і, ДМ -не́йцы, мн. -і, -не́ек, ж.

1. Прамая лінія на паперы або дошцы, якая дапамагае пісаць роўнымі радкамі.

Сшытак у лінейку.

2. Інструмент, прылада ў выглядзе планкі для вычэрчвання прамых ліній, для вымярэння.

Маштабная л.

Лагарыфмічная л. (прыбор для вылічэнняў).

3. Строй у шарэнгу; збор (школьны, вайсковы), на якім удзельнікі выстраены ў шарэнгі.

Пастроіцца ў лінейку.

4. Адна з дарожак унутры лагера, якая падзяляе яго на прамавугольныя ўчасткі (спец.).

|| памянш. ліне́ечка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. ліне́ечны, -ая, -ае (да 1, 2 і 3 знач.).