уніжэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. уніжаць — унізіць; дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. уніжацца — унізіцца. І расказваў дзед Талаш пра свае прыгоды, пра стажок, пра сваё ўніжэнне перад польскімі жаўнерамі, пра іх насмешкі і здзек. Колас. Калі чалавек заскарузне ў сваіх звычках.., дык ужо вельмі цяжка яго перайначваць. Усякая спроба змяніць натуру такога чалавека ў лепшы бок успрымаецца ім як уніжэнне яго асобы. Дуброўскі.

2. Тое, што прыніжае, зневажае чалавека, яго годнасць. Тое, што .. [Яраш] вымушаны рабіць з гэтага бязвіннага наведвання тайну, уніжала і абражала. А ўніжэнне для яго, гордага і незалежнага, было самай страшнай карай. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абсячы́ сов.

1. (удалить сучья и т.п.) обруби́ть, обсе́чь;

2. ра́нить, пора́нить;

3. перен. (одёрнуть) осади́ть, отбри́ть;

здо́рава ён яго́ абсе́к — ло́вко он его́ осади́л (отбри́л)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прамільгну́ць сов., в разн. знач. промелькну́ть;

п. пе́рад вачы́ма — промелькну́ть пе́ред глаза́ми;

у яго́ сло́вах ~ну́ла іро́нія — в его́ слова́х промелькну́ла иро́ния;

мала́нкай п. — мо́лнией промелькну́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наздзе́кавацца (з каго, чаго) сов. поиздева́ться (над кем, чем), наглуми́ться (над кем, чем); надруга́ться (над кем, чем);

хо́піць, ~валіся з яго́ — хва́тит, поиздева́лись (наглуми́лись) над ним

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падсячы́ сов.

1. подруби́ть, подсе́чь;

2. (рубя, прибавить) прируби́ть;

3. рыб. подсе́чь;

4. перен., разг. подсе́чь;

на схо́дзе яго́ ло́ўка ~се́клі — на собра́нии его́ ло́вко подсе́кли

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ткаць несов., в разн. знач. ткать;

т. пало́тны — ткать холсты́;

паву́к тчэ павуці́нне — пау́к ткёт паути́ну;

яго́ фанта́зія тчэ дзі́ўныя во́бразы — его́ фанта́зия тчёт удиви́тельные о́бразы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Бро́хнуцца ’кінуцца, паваліцца’ (Жд.) > бро́хаты ’пляскаць, пляскацца; шлёпаць’ (палес., Клім.). Укр. брьо́хати, брьо́хатися ’тс’, таксама бро́хати, -ся. Паводле Рудніцкага, 228–229, гукапераймальнага паходжання, але яго параўнанне з бри́з(ь)кати вельмі няпэўнае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ве́рцень ’вецер; нячыстая сіла’ (Мат. Гом.). Персаніфікаваная назва ветру, паводле яго магутнай наднатуральнай сілы, утвораная ад vьrtěti і суф. ‑ьnʼь (як студзень, пярэварацень); параўн. таксама рус. перм. ве́рте́нь ’гарэза, свавольнае бойкае дзіцё’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ма́ця ’матка’ (Пан. дыс.). Да ма́ці 1 (гл.). Нязвыкласць канчатка ‑і ў наз. ж. р. прывяла да мены яго на ‑я, таму што форма маці разумелася ва ўшацкіх гаворках як Р. скл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Падазрава́ць ’лічыць вінаватым у якіх-н. дрэнных, недазволеных учынках; думаць, дагадвацца’ (ТСБМ). Новае кніжнае запазычанне з рус. подозревать, якое ад прасл. zьrěti ’глядзець, бачыць’. Бел. м. дзеяслоў zъreti і яго вытворныя неўласцівыя.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)