Verbum

пры, прыназ. з М.

1. Каля чаго-н.

Пры доме быў сад.

2. Указвае на падпарадкаваныя адносіны да чаго-н., аднесенасць да чаго-н.

Лабараторыя пры інстытуце.

Служыць пры штабе.

Сядзелка пры цяжкахворым.

3. Указвае на наяўнасць чаго-н. у каго-н.

Трымаць дакументы пры сабе.

Быць пры зброі.

Пры жаданні ўсяго можна дабіцца.

4. Указвае на час, абставіны, становішча.

Чытаць пры настольнай лямпе.

Заявіць пры сведках.

Быць пры памяці.

Пры выпадку завітаю да вас.

напа́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.

1. чаго. Прыгатаваць параннем.

Н. буракоў.

Н. бобу.

2. каго-што. Добра папарыць (разм.).

Н. спіну ў лазні.

3. чаго. Кіпячэннем прыгатаваць нейкую колькасць чаго-н.

Н. малака.

|| незак. напа́рваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. напа́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца (да 2 знач.); незак. напа́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

нарабі́ць, -раблю́, -ро́біш, -ро́біць; -ро́блены; зак., чаго.

1. Зрабіць вялікую колькасць чаго-н.

Н. фотаздымкаў.

2. Зрабіць, учыніць што-н. або многа чаго-н. (звычайна дрэннага, непрыемнага і пад.).

Н. глупства.

Н. памылак.

3. Зрабіць вязаннем нейкую колькасць (разм.).

Н. панчох, шкарпэтак.

|| незак. нарабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (да 1 і 3 знач.).

прывяза́цца, -яжу́ся, -я́жашся, -я́жацца; -яжы́ся; зак. (разм.).

1. Прымацавацца да чаго-н. вяроўкай.

П. поясам да слупа.

2. перан., да каго-чаго. Пачаць дакучаць, прыставаць.

П. з пытаннямі.

3. перан., да каго-чаго або за кім-чым. Пачаць неадступна ісці за кім-, чым-н.

Сабака прывязаўся да хлопчыка.

|| незак. прывя́звацца, -аюся, -аешся, -аецца.

прызначэ́нне, -я, н.

1. Роля, функцыя каго-, чаго-н.

Спецыяльнае п.

Група асобага прызначэння.

2. Рашэнне аб залічэнні на пасаду, якую-н. работу, а таксама дакумент з такім рашэннем.

Атрымаць п. на работу.

3. Асноўная функцыя чаго-н., прызначанасць для чаго-н.

Скарыстаць па прызначэнні.

П. інструментаў.

Перадаць па прызначэнні (куды належыць).

накане́чнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Невялікі каўпачок, звычайна падобны на конус, які насаджваецца на канец чаго-н. або прымацоўваецца да канца чаго-н.

Аловак з наканечнікам.

Чахол шаблі з бліскучым наканечнікам.

наслаі́ць, -лаю́, -ло́іш, -ло́іць; -лаі́ў, -лаі́ла; -лаі́; -ло́ены; зак., чаго.

1. Накласці слаямі.

Н. цеста.

2. Падзяліць на слаі нейкую колькасць чаго-н.

|| незак. насло́йваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. насло́йванне, -я, н.

натраві́ць, -раўлю́, -ра́віш, -ра́віць; -ра́ўлены; што і чаго (спец.).

Зрабіць малюнак на паверхні чаго-н. пры дапамозе едкага рэчыва; вытравіць.

|| незак. натра́ўліваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. натра́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.

няво́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Раб, зняволены.

2. перан., чаго. Чалавек, які знаходзіцца пад уплывам, уладаю чаго-н.

Н. пачуццяў.

|| ж. няво́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. няво́льніцкі, -ая, -ае.

падсе́яць, -е́ю, -е́еш, -е́е; -е́й; -е́яны; зак., што і чаго.

Пасеяць яшчэ, у дадатак да чаго-н.

П. гароху.

|| незак. падсява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. падсява́нне, -я, н. і падсе́ў, -се́ву, м.