спина́ ж. спі́на, -ны ж.; пле́чы, род. плячэ́й и плеч;
взвали́ть но́шу на́ спину узвалі́ць но́шу на пле́чы;
распрями́ть спи́ну вы́прастаць спі́ну (пле́чы);
◊
на со́бственной спине́ (испыта́ть, узна́ть что́-л.) на ўла́снай спі́не (зазна́ць што-не́будзь);
выезжа́ть на чье́й-л. спине́ выязджа́ць на чыёй-не́будзь спі́не;
гнуть спи́ну гнуць спі́ну;
за спино́й (у кого-л.) де́лать (что-л.) за пляча́мі (у каго-небудзь) рабі́ць (што-небудзь);
поверну́ться спино́й (к кому-л.) павярну́цца пляча́мі (да каго-небудзь);
показа́ть спи́ну паказа́ць спі́ну;
нож в спи́ну нож у спі́ну.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
стесни́ть сов.
1. прям., перен. (сжать) сці́снуць;
сел ещё оди́н челове́к и всех стесни́л сеў яшчэ́ адзі́н чалаве́к і ўсіх сці́снуў;
тяжёлое предчу́вствие стесни́ло се́рдце перен. ця́жкае прадчува́нне сці́снула сэ́рца;
2. (ограничить) абмежава́ць;
стесни́ть в сре́дствах абмежава́ць у сро́дках;
3. (затруднить) перашко́дзіць (каму), нарабі́ць турбо́ты (каму), патурбава́ць (каго), абцяжа́рыць (каго);
э́то поруче́ние о́чень стесни́ло меня́ гэ́та даручэ́нне нарабі́ла мне шмат турбо́т;
приезжа́йте к нам в го́сти, вы нас ниско́лько не стесни́те прыязджа́йце да нас у го́сці, вы нас зусі́м не патурбу́еце (вы нам зусім не перашко́дзіце);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апе́ка ж.
1. (надзор) опе́ка;
прызна́чыць ~ку — назна́чить опе́ку;
2. (система мероприятий для опеки) попечи́тельство ср.; призре́ние ср.;
3. перен. (заступничество, защита) опе́ка, покрови́тельство ср.;
узя́ць каго́-не́будзь пад сваю́ ~ку — взять кого́-л. под свою́ опе́ку (под своё покрови́тельство);
◊ міжнаро́дная а. — полит. междунаро́дная опе́ка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
здо́лець сов.
1. (што) суме́ть, смочь; спра́виться (с чем);
я здо́лею рашы́ць зада́чу — я суме́ю (смогу́) реши́ть зада́чу, я спра́влюсь с зада́чей;
2. (получить возможность что-л. сделать) смочь;
учо́ра я не ~леў пае́хаць — вчера́ я не смог пое́хать;
3. (каго, што) одоле́ть; покори́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адвярну́цца сов.
1. отверну́ться;
дзяўчы́на пачырване́ла і ~ну́лася — де́вушка покрасне́ла и отверну́лась;
2. отодви́нуться;
ка́мень ~ну́ўся — ка́мень отодви́нулся;
3. перен. отверну́ться;
а. ад сябро́ў — отверну́ться от друзе́й;
4. перен. отлучи́ться;
а. на хвілі́нку — отлучи́ться на мину́тку;
◊ бог ~ну́ўся — (ад каго) бог забы́л (о ком)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адско́чыць сов.
1. отскочи́ть; отпры́гнуть;
2. (отделиться, отломиться, оторваться) отскочи́ть;
гу́зік ~чыў — пу́говица отскочи́ла;
3. разг. (быстро вырасти) отрасти́;
ата́ва за ты́дзень ~чыла сантыме́траў на дзе́сяць — ота́ва за неде́лю отросла́ сантиме́тров на де́сять;
◊ недалёка а. — (ад каго ў чым) недалеко́ уйти́ (от кого в чём)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
далуча́цца несов.
1. (да каго, чаго) присоединя́ться (к кому, чему), примыка́ть (к кому, чему);
2. (да чаго) (знакомиться с чём-л., осваивать что-л.) приобща́ться (к чему); (принимать участие) вовлека́ться (во что);
1, 2 см. далучы́цца;
3. страд. присоединя́ться, приобща́ться, присовокупля́ться; причисля́ться; вовлека́ться; см. далуча́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лі́тасць ж.
1. (великодушие) ми́лость; милосе́рдие ср.;
2. (проявление сострадания, жалости, прощения) поща́да;
прасі́ць ~сці — проси́ть поща́ды;
◊ мець л. — быть милосе́рдным, щади́ть;
не мець ~сці — не знать поща́ды, быть безжа́лостным;
зда́цца на л. — (каго) сда́ться на ми́лость (кого);
не дава́ць ~сці — не дава́ть поща́ды
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ператвара́цца несов.
1. (принимать другой вид, форму, изменять содержание) превраща́ться, обраща́ться;
2. преобража́ться;
3. (в дело, в жизнь) претворя́ться, воплоща́ться;
4. (у каго, што) фольк. превраща́ться, обора́чиваться, обёртываться (в кого, что, кем, чем);
5. страд. превраща́ться; обраща́ться; преобража́ться; претворя́ться, воплоща́ться; обора́чиваться, обёртываться; см. ператвара́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
канёк¹, канька́, мн. канькі́, канько́ў, м.
1. гл. конь.
2. Месца сыходжання нахіленых плоскасцей двухсхільнага даху, вільчык страхі.
3. Разное ўпрыгожанне ў выглядзе конскай галавы на канцы падоўжнага бруса, што ўтварае верхні край страхі.
Разны к. упрыгожвае дах.
4. перан. Любімая тэма размовы, любімы занятак каго-н.
Чытанне вершаў было яго каньком.
Акардэон — мой к.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)