Verbum

прымачы́ць, ‑мачу, ‑мочыш, ‑мочыць; зак.

1. каго-што. Трохі змачыць, падмачыць. Дождж прымачыў сена.

2. што. Прыкласці што‑н. вільготнае, мокрае (да хворага месца). — Пайдзі да студні, выцягні вады і прымачы [гуз]... Брыль. Прыйшла Сцёпкава бабка Таццяна, прымачыла ручку [Петрыка] зёлкамі і перавязала чыстаю анучкаю. Крапіва.

прыру́чаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад прыручыць.

2. у знач. прым. Які стаў ручным, прывык да каго‑, чаго‑н. У адмыслова адбудаваных доміках і пячорах жылі ў іх прыручаныя вожыкі, вужы. Лынькоў. Клетку .. [Васілёк] павесіў у хаце і пасадзіў туды прыручанага грака. Лупсякоў.

прыстры́гчы, ‑стрыгу, ‑стрыжэш, ‑стрыжэ; ‑стрыжом, ‑стрыжаце, ‑стрыгуць; пр. прыстрыг, ‑ла; заг. прыстрыжы; зак., каго-што.

Трохі падстрыгчы. У знак свята дзед Саёнак надзеў сёння чорную, вышытую нейкімі бубачкамі кашулю і, відаць, толькі ўчора, а то і сёння раніцай, прыстрыг з бакоў сівую бараду. Брыль.

прысягну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

Даць прысягу; паклясціся. Мы прысягнулі адпомсціць за пакуты нашага салдата. Чорны. // Пакляўшыся, запэўніць каго‑н. у чым‑н. [Аўгіня:] — Не бойцеся, бабка, мяне, дзецьмі прысягну, што нікому не скажу. Колас. — Прысягнуць магу, што ані нічога не чула. Ермаловіч.

паперано́сіць, ‑ношу, ‑носіш, ‑носіць; зак., каго-што.

Перанесці ўсё, многае або ўсіх, многіх. — Мікола, ідзі ды паперанось тыя мяхі ў сенцы, — сказаў як загадаў Надзя. Сабаленка. Чаратун павёў лодку вадою на паўночны бок, да большых кустоў.. Папераносіў да будана ламачча, разаслаў у будцы ватоўку. Місько.

патрулява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; незак., каго-што і без дап.

Ахоўваць што‑н., сачыць за парадкам, выконваць патрульную службу. Паліцаі ўсю ноч патрулявалі вёску, зазіралі ў вокны хат. Шамякін. Прывыклі [дзеці] да нізкіх закураных сцен, да вусатых дзядзькоў, якія днём і ноччу патрулявалі на вуліцы. Няхай.

по́зірк, ‑у, м.

Накіраванасць зроку на каго‑, што‑н.; погляд. Аксана паглядзела на Васіля. Той спакойна вытрымаў яе позірк. Кавалёў. Мірон Сцяпанавіч, адхіліўшы газету, сустрэў мяне дабрадушным позіркам паверх акуляраў. Ракітны.

•••

Абвесці позіркам гл. абвесці.

Скрыжаваць позіркі гл. скрыжаваць.

(Як) позіркам абняць гл. абняць.

апаласну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.

Злёгку абдаўшы вадою, абмыць. Адчувалася патрэба асвяжыцца, падтрымаць абяссілеўшае за бяссонную ноч стомленае цела, апаласнуць пачырванеўшыя ад зморы вочы. Колас. Я ўжо не памятаў, як на скорую апаласнуў боты і адным духам выскачыў на бераг. Ракітны.

апеля́цыя, ‑і, ж.

1. Скарга ў вышэйшую інстанцыю на рашэнне ніжэйшай.

2. Зварот да каго‑, чаго‑н. дзеля падтрымкі, спачування і пад. Апеляцыя да братоў па крыві была, такім чынам, апеляцыяй да братоў па барацьбе, у якіх паэт шукаў падтрымкі, разумення і спагады. Лойка.

[Лац. apellatio.]

апладня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., каго-што.

1. Даваць пачатак развіццю арганізма шляхам зліцця мужчынскай і жаночай палявых клетак.

2. перан. Станавіцца крыніцай творчай сілы. Творчасць рамантыкаў прагрэсіўных апладняў рэвалюцыйна-дэмакратычны і нацыянальна-вызваленчы рух, які раз-пораз успыхваў у розных частках Еўропы. Навуменка.