шара́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).
1. каго-што і па чым, у што. Моцна, з шумам ударыць.
Шарахнуць па галаве.
2. што і чым. Адрэзаць з сілай, хутка.
Ш. кусок булкі.
3. Тое, што і шарахнуцца (у 1 знач.).
Коні шарахнулі ўбок.
|| незак. шара́хаць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. шара́ханне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
метамарфо́за, ‑ы, ж.
1. Спец. Пераход адной формы чаго‑н. у другую са змяненнем знешняга выгляду або функцыі. Метамарфоза вусеня ў матыля.
2. Разм. Поўнае змяненне каго‑, чаго‑н. Але, як толькі яны з Надзяй запісаліся ў загсе.., з Марыяй Кірылаўнай адбылася сапраўдная метамарфоза. Рамановіч.
[Ад грэч. metamorphōsis — пераўтварэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нажаха́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
Разм. Нагнаць страху, напужаць. Здавалася, што.. і бомбы рвуцца несапраўдныя, і кулямёты лапочуць толькі для таго, каб нарабіць траскатні і нажахаць нас. Сабаленка. [Салавей:] — Нажахаем мяцежнікаў, закруцяцца яны, як шкурат на агні, тады лёгка будзе прарвацца нашым часцям. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паджга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.); каго-што. Пакусаць, параніць джалам, хабатком усіх, многіх. Авадні паджгалі коней.
2. Хутка пайсці, пабегчы; паімчацца. Паджгаць у лес. □ Пасля Бяларуч Янка выйшаў на стары гасцінец і паджгаў далей. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падражні́ць, ‑дражню, ‑дражніш, ‑дражніць; зак., каго.
Дражніць некаторы час. Аднаго пасіўнага наглядання Лабановічу было мала: яму хацелася пагутарыць з пісарам і падражніць яго кадэтамі. Колас. «Ну, а з чаркай як жа справа? Падражнілі толькі хіба? Ператоркаю ўсе кнопкі, А не выйду я без стопкі». Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падружы́цца, ‑дружуся, ‑дружышся, ‑дружыцца; зак.
Стаць другам каго‑н., зблізіцца з кім‑н.; пасябраваць. І ў тым агульным шуме-гуку Зачаўся торг, пайшлі бажыцца Ў жаданні шчырым падружыцца. Колас. Падружыліся з ім На другі мы ўжо дзень, Разам курым і спім І размовы вядзём. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падцікава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак., каго-што.
Разм. Цікуючы тайком, убачыць; падгледзець, высачыць. Аднойчы познім вечарам маці падцікавала Клаву з маладым чалавекам. Стаялі тыя пад ліпамі.. і аб чымсьці гаварылі. Кавалёў. [У кустах лазняку] аж заходзіліся на розныя лады салаўі. Неяк дзед з Сашкам падцікавалі аднаго. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазастаўля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што.
1. Заняць паверхню чаго‑н. нейкай колькасцю якіх‑н. прадметаў. Пазастаўляць пакоі мэбляю.
2. Закрыць, загарадзіць усё, многае або ўсіх, многіх чым‑н. пастаўленым. Пазастаўляць хворых шырмамі.
3. Паставіць усё, многае за што‑н. Пазастаўляць кнігі за шкло.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазвалака́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм.
1. Звалачы, зняць адкуль‑н. усіх, многіх або ўсё, многае. [Настаўнік:] — Падпільноўваць трэба, а то пазвалакаюць [гарбузы] уночы са страхі. Чорны. Валуны пазвалакалі з поля трактарамі. Місько.
2. Сцягваючы, сабраць у адно месца ўсё, многае. Пазвалакаць галлё ў кучу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ня́ньчыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак., каго.
Даглядаць дзіця. Аньцы дазвалялі хадзіць у школу, увесь іншы час яна павінна была няньчыць дзіця гаспадара. Мележ. Я падумаў сабе з болем: «Насця такі навучылася дзяцей няньчыць, усіх жа гэтых хлапцоў перакалыхала ды перанасіла на сваіх руках...» Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)