Verbum

саліцы́лавы, ‑ая, ‑ае.

У выразах: саліцылавая кіслата — арганічнае злучэнне, якое выкарыстоўваецца для прыгатавання лекавых рэчываў і фарбавальнікаў; саліцылавы натр — соль саліцылавай кіслаты, якая выкарыстоўваецца як гарачкапаніжальны і процірэўматычны сродак; саліцылавы спірт — бясколерныя крышталі арганічнага паходжання, якія выкарыстоўваюцца як сродак абязбольвання.

сейф, ‑а, м.

Незгаральная металічная шафа для захоўвання каштоўных папер, дакументаў і пад. Прышоўшы да сябе, .. [Шэмет] дастаў з сейфа справу Жыбуртовіча, перачытаў аўтабіяграфію. Лобан. Не за белую косць партызаны памерлі ў Дукоры, не за банкаўскі сейф камсамольцы ў Бабруйску ляглі. Дудар.

[Англ. safe — бяспечны.]

семіна́рыя, ‑і, ж.

1. Сярэдняя спецыяльная павучальная ўстанова ў дарэвалюцыйнай Расіі і інш. краінах для падрыхтоўкі настаўнікаў пачатковай школы. Наймалодшую ў сям’і, Чэсю, упарты і ганарлівы Лешак паслаў пасля сямігодкі ў настаўніцкую семінарыю. Брыль.

2. Сярэдняя духоўная навучальная ўстанова. Духоўная семінарыя.

[Ад лац. seminarium — рассаднік.]

сігналіза́цыя, ‑і, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. сігналізаваць.

2. Сістэма сігналаў, якая прымяняецца дзе‑н. Гукавая сігналізацыя. Марская сігналізацыя.

3. Прыстасаванне для падачы сігналаў. Загадалі выключыць святло [немцы] па ўсёй пуцявой сігналізацыі, у семафорах, у стрэлках, у воданапорных калонках. Лынькоў.

сіла́ба-тані́чны, ‑ая, ‑ае.

Заснаваны на захаванні пэўнай колькасці складоў у вершаваным радку пры правільным чаргаванні ў ім націскных і ненаціскных складоў (пра вершаскладанне). Для.. сілаба-танічнай сістэмы характэрна аднатыпнасць рытмічнага і метрычнага малюнка ў межах вершаванай страфы, наяўнасць рыфмаў. «Полымя».

[Ад грэч. syllabē — склад і tonos — паціск.]

сіла́біка, ‑і, ДМ ‑біцы, ж.

Сілабічная сістэма вершаскладання, якая звычайна выкарыстоўваецца ў мовах з пастаянным слоўным націскам. Малады Купала настойліва імкнуўся канчаткова вызваліць верш ад неўласцівай беларускай мове сілабікі і тым, самым расчысціць шлях для імклівага развіцця нашай паэзіі. Ярош.

[Ад грэч. syllabē — склад.]

сілкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак.

1. каго. Карміць, падмацоўваць ежай. Дзед Талаш сілкаваў Панаса хлебам і салам, спецыяльна спечаным тут жа на ражончыку над агнём. Колас.

2. што. Спец. Забяспечваць чым‑н. неабходым для нармальнага дзеяння, функцыяніравання. Сілкаваць кацёл вадой.

сла́нец ​¹, ‑нцу, м.

Горная парода, якая мае слаістую будову, можа расслойвацца. Гліністы сланец. Гаручыя сланцы.

•••

Бітумінозныя сланцы — мінеральныя пароды, насычаныя бітумінознымі рэчывамі.

сла́нец ​², ‑нцу, м.

1. Лён або каноплі, што сцелюць для апрацоўкі.

2. Тое, што і сланік.

спектра́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да спектра; уласцівы яму. Спектральныя лініі. // Які служыць для атрымання спектраў. Спектральныя прылады. // Які мае адносіны да ўспрымання розных колераў спектра. Спектральная адчувальнасць вока.

•••

Спектральны аналіз — вызначэнне хімічнага саставу цел, якія свецяцца, па іх спектрах.

спе́цыі, ‑ый; адз. спецыя, ‑і, ж.

Вострыя пахучыя прыправы (гарчыца, перац, ваніль, карыце, лаўровы ліст, шафран), якія кладуцца ў ежу для лепшага яе смаку. З катла падымалася гарачая пара, духмяная і смачная — мабыць, у шмал[е]ц немцы клалі нейкія спецыі. Асіпенка.

[Лац. species.]