Verbum

гіпафі́з і гіпо́фіз, ‑а, м.

Залоза ўнутранай сакрэцыі, якая знаходзіцца на ніжняй паверхні галаўнога мозга і робіць уплыў на рост і развіццё арганізма.

[Грэч. hypóphysis — адростак.]

гіпо́фіз, ‑а, м.

Спец. Залоза ўнутранай сакрэцыі ў пазваночных жывёл і чалавека, размешчаная пад галаўным мозгам, якая ўплывае на рост і развіццё арганізма.

[Ад грэч. hypóphysis — адростак.]

ёмістасць, ‑і, ж.

1. Здольнасць змясціць у сабе пэўную колькасць чаго‑н.; унутраны аб’ём. Ёмістасць рэзервуара. Ёмістасць транспартных сродкаў. □ Набралі мы посуд сярэдняй ёмістасці і пайшлі. Дубоўка.

2. перан. Якасць ёмістага (у 2 знач.). Ёмістасць параўнанняў.

3. Спец. Пасудзіна для захоўвання чаго‑н. Напоўніць ёмістасці газам.

зацямне́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. зацямняць — зацямніць і стан паводле знач. дзеясл. зацямняцца — зацямніцца. Зацямненне акон. Зацямненне свядомасці.

2. Маскіроўка святла як адзін са сродкаў проціпаветранай абароны. Зацямненне горада. Праверыць зацямненне.

3. Спец. Зацямнёнае месца, якое выяўляецца дзе‑н.; пацямненне. Зацямненне ў лёгкіх.

зеў, зева, м.

1. Адтуліна, якая вядзе з рота ў глотку. Поласць зева.

2. перан. Адтуліна, жарало. Зеў люка. Зеў печы. Зеў пячоры.

3. Спец. Прастора паміж двума слаямі асновы ў кроснах, дзе праходзіць чаўнок.

•••

Ільвіны (львіны) зеў — травяністая расліна з кветкамі, якія нагадваюць адкрытую пашчу льва.

мача́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле дзеясл. мачаць (у 1 знач.).

2. Спец. Дзеянне паводле дзеясл. мачаць (у 2 знач.).

3. Тое, што і мачанка.

4. Абл. Тварог, расцёрты з малаком і смятанай, у які мачаюць бліны. [Разэля:] — Верашчаку з скваркамі будзеш есці ці мачанне белае? Гурскі.

многагало́сы, ‑ая, ‑ае.

1. Які складаецца з многіх галасоў. Многагалосае ўра ўзляцела над плошчай, рэхам пракацілася над заснежанымі вуліцамі, над полем. Лынькоў. // Шумны. Многагалосы натоўп. □ Я моўчкі вітаю дзень многагалосы, Дубоў грамаду, красу лугавую. Колас.

2. Спец. Пабудаваны на спалучэнні некалькіх галасоў, якія гучаць адначасова; поліфанічны.

наво́дка, ‑і, ДМ ‑дцы, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. навесці (у 5, 7 і 9 знач.).

2. Спец. Наданне ствалу гарматы патрэбнага для стральбы кірунку. Прыцэльнага прыстасавання ў гармаце таксама не было, і паводка рабілася «на вока». Шахавец. З вуглавога дома ўдарылі прамой наводкай гарматы. Хомчанка.

наліўны́, ‑ая, ‑ое.

1. Які наліваецца куды‑н. Наліўны груз.

2. Які прыстасаваны для перавозкі вадкіх грузаў без тары. Наліўное судна. // Які служыць для налівання. Наліўная эстакада нафтапромыслу.

3. Спец. Які прыводзіцца ў рух вадою, што падае зверху. Наліўное вадзяное кола.

4. Поўны сокаў, спелы. Наліўныя яблыкі.

насо́с ​¹, ‑у, м.

Спец. Балючая пухліна на небе ў жывёл.

насо́с ​², ‑а, м.

1. Тое, што і помпа ​¹.

2. Прылада, пры дапамозе якой напампоўваюць паветра ў шыны веласіпеда, аўтамабіля і пад. Чалавек трымаў на вентылі шланг насоса, а я зноў пачаў напампоўваць. Кулакоўскі.

о́рдэр ​¹, ‑а, м.

Пісьмовае распараджэнне; дакумент на атрыманне, на выдачу чаго‑н. Расходны ордэр. Ордэр на вобыск. □ [Тася:] — Я магу не прыходзіць, мой пакой зоймуць па ордэру. Мікуліч.

[Фр. ordre ад лац. ordo — рад, парадак.]

о́рдэр ​², ‑а, м.

Спец. Разнавіднасць спалучэння, парадак размяшчэння частак архітэктурных канструкцыі (калон і антаблементу). Грэчаскі ордэр. Карынфскі ордэр.