Verbum

даі́ць, даю́, до́іш, до́іць; до́ены; незак.

1. Выцэджваць малако з вымя.

Д. кароў.

2. перан. Настойліва вымагаць у каго-н. сродкі і інш. (разм.).

|| зак. падаі́ць, -даю́, -до́іш, -до́іць; -до́ены.

|| наз. дае́нне, -я, н. і до́йка, -і, ДМ до́йцы, ж. (да 1 знач.).

|| прым. даі́льны, -ая, -ае.

Даільная ўстаноўка.

далучы́цца, -лучу́ся, -лу́чышся, -лу́чыцца; зак., да каго-чаго.

1. Дабавіцца да чаго-н., стварыць адно цэлае з чым-н.

Да групы экскурсантаў далучылася яшчэ пяць чалавек.

2. Згадзіўшыся з кім-, чым-н., прымкнуць.

Д. да грамадскага жыцця краіны.

Д. да дэманстрантаў.

|| незак. далуча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. далучэ́нне, -я, н.

данасі́ць, -нашу́, -но́сіш, -но́сіць; -насі́; -но́шаны; зак.

1. што. Скончыць насіць што-н., перанесці поўнасцю з аднаго месца на другое.

Д. салому ў пуню.

2. што. Канчаткова знасіць (вопратку, абутак).

Д. боты да дзірак.

3. каго. Нарадзіць дзіця не раней за нармальны тэрмін.

Парадзіха данасіла дзіця.

|| незак. дано́шваць, -аю, -аеш, -ае.

джга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак. (разм.).

1. каго (што). Калоць, раніць джалам (пра насякомых, змей).

Авадні і сляпні джгалі нясцерпна.

2. Хутка ісці або бегчы.

Лявон джгаў без аглядкі.

|| аднакр. джгану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ і джгнуць, -ну, -неш, -не; -нём, -няце́, -нуць; -ні.

|| наз. джга́нне, -я, н.

драпірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак., каго-што.

Абіваць, упрыгожваць якой-н. тканінай, размяшчаць што-н. прыгожымі складкамі.

Д. сцены.

|| зак. задрапірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.

|| звар. драпірава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; зак. задрапірава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся.

|| наз. драпіро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, ж. і драпірава́нне, -я, н.

дыха́нне, -я, н.

1. Працэс паглынання кіслароду і выдзялення вуглякіслага газу жывымі арганізмамі.

Стомленасць праяўлялася ў паскораным дыханні.

2. перан. Подых, павеў чаго-н.

Д. вясны.

○

Штучнае дыханне — сістэма прыёмаў для аднаўлення натуральнага дыхання.

◊

Другое дыханне — аб новых сілах, бадзёрасці ў каго-н. пасля стомленасці, апатыі.

|| прым. ды́хальны, -ая, -ае.

дэмаскава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е і дэмаскі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; зак. і незак., каго-што.

Зняць (знімаць) або парушыць (парушаць) маскіроўку.

Д. аб’ект.

|| звар. дэмаскава́цца, -ку́юся, -ку́ешся, -ку́ецца; -ку́йся і дэмаскі́равацца, -руюся, -руешся, -руецца; -руйся.

|| наз. дэмаскава́нне, -я, н., дэмаскі́раванне, -я, н. і дэмаскіро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, ж.

жаль, -ю, м.

1. Пачуццё спагады, жаласці, выкліканае чыім-н. няшчасцем, пакутай.

Не ведаць жалю.

2. Пачуццё горычы, смутку з прычыны страты каго-, чаго-н.

Мацярынскі ж.

3. Засмучэнне, шкадаванне.

Гаварыць з жалем аб здарэнні.

◊

На (вялікі) жаль (у знач. пабочн. сл.) — ужыв., каб выказаць шкадаванне з прычыны чаго-н.

вазі́ць, важу́, во́зіш, во́зіць; незак., каго-што.

1. Тое, што і везці (але абазначае дзеянне, якое адбываецца не ў адзін час, не за адзін прыём або не ў адным напрамку).

В. дровы з лесу.

2. Катаць.

В. дзіця ў калясачцы.

|| наз. во́зка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж.

ве́шаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. што. Надаваць чаму-н. вісячае становішча.

В. аброць на крук.

2. каго. Караць смерцю праз павешанне.

|| зак. паве́сіць, -ве́шу, -ве́сіш, -ве́сіць; -ве́шаны і паве́шаць, -аю, -аеш, -ае; -аны.

|| наз. ве́шанне, -я, н. (да 1 знач.) і паве́шанне, -я, н. (да 2 знач.).

Смерць праз павешанне.