Verbum

угарну́ць, угарну́, уго́рнеш, уго́рне; угарні́; уго́рнуты; зак., каго-што ў што.

1. Горнучы, перамясціць куды-н.

У. жару ў печ.

2. Ухутаць у што-н., закрыўшы з усіх бакоў; увярцець, укруціць.

У. рэчы ў паперу.

У. дзіця ў коўдру.

|| незак. уго́ртваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. уго́ртванне, -я, н.

узварушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны; зак., каго-што.

1. Злёгку паварушыць, разварушыць.

У. зямлю вакол дрэва.

2. перан. Вывесці са стану вяласці, пасіўнасці; расшавяліць, узняць; абудзіць, ажывіць (разм.).

У. народ.

У. успаміны.

3. перан. Выклікаць глыбокія пачуцці, узрушыць (разм.).

Вестка надта ўзварушыла яе.

|| незак. узвару́шваць, -аю, -аеш, -ае.

узру́шыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак.

1. каго. Моцна ўсхваляваць, устрывожыць.

Гэта падзея ўзрушыла ўсіх.

2. што. Узрыхліць, узварушыць паверхню чаго-н. (разм.).

У. зямлю на градах.

Вецер узрушыў паверхню возера.

|| незак. узруша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і узру́шваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. узрушэ́нне, -я, н. (да 1 знач.).

улада́рны, -ая, -ае.

1. Які валодае правам наследавання ўлады.

У. князь.

2. Схільны загадваць, падначальваць сабе; які выражае загад, здольны рабіць моцны ўплыў на каго-н.

У. характар.

У. голас.

3. перан. Неадольны, усемагутны.

У. наступ вясны.

Уладарная сіла натхнення.

|| наз. улада́рнасць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).

уні́кнуць, -ну, -неш, -не; уні́к, -кла; зак.

1. чаго. Пазбегнуць, ухіліцца ад чаго-н.

У. аварыі.

У. лаянкі.

2. каго-чаго. Не пажадаць сустрэцца з кім-, чым-н.

У. сустрэчы.

3. у што. Удумацца, пастарацца зразумець сутнасць чаго-н.

У. у змест прачытанага.

|| незак. уніка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

упара́дкаваць, -кую, -куеш, -куе; -куй; -каваны; зак.

1. каго-што і без дап. Прывесці ў парадак, навесці парадак дзе-н.; вырашыць; уладкаваць.

У. кнігі.

У. ў хаце.

У. справы.

2. што. Добраўпарадкаваць.

У. гарадскія кварталы.

|| незак. упарадко́ўваць, -аю, -аеш, -ае; наз. упарадко́ўванне, -я, н.

|| наз. упара́дкаванне, -я, н.

факт, -а, М -кце, мн. -ы, -аў, м.

1. Нявыдуманы, сапраўдны выпадак, падзея, тое, што адбылося на самай справе.

Сапраўдны ф.

Паведаміць факты.

Паставіць перад фактам каго-н. (перан.: становішча, калі ўжо нічога нельга змяніць).

2. часц. сцвярдж. Ужыв. са знач. так, сапраўды, бясспрэчна (разм.).

Няўжо ўсе сабраліся? — Ф.!

частава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; незак., каго (што) чым.

1. Даваць каму-н. есці, піць, выказваючы ўвагу, гасціннасць.

Ч. пірагамі.

Ч. малаком.

2. перан. Рабіць каму-н. што-н. прыемнае або непрыемнае (разм.).

Ч. новым апавяданнем.

Ч. кіем.

|| зак. пачастава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны.

|| наз. частава́нне, -я, н.

чува́ць, у форме інф. і ў знач. вык.

1. Можна чуць, чуецца.

Ч., як дождж барабаніць у шыбы.

2. Ёсць звесткі пра каго-, што-н. (разм.).

Што ч. на свеце? Бацька не вярнуўся з вайны, і нічога не чуваць пра яго.

3. Успрымацца органамі пачуццяў.

Ч. пах дыму.

электрызава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., каго-што.

1. Перадаць (перадаваць) якому-н. целу электрычны разрад.

2. перан. Узбудзіць, давесці (узбуджаць, даводзіць) да пэўнага стану.

Э. сенсацыйнымі навінамі.

|| зак. таксама наэлектрызава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; звар. наэлектрызава́цца, -зу́юся, -зу́ешся, -зу́ецца; -зу́йся.

|| наз. электрыза́цыя, -і, ж.