Verbum

сілуэ́т, -а, М -э́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Аднаколернае плоскаснае адлюстраванне прадмета на фоне іншага колеру.

Намаляваць сілуэты сялян.

2. Абрысы чаго-н., што віднеецца ўдалечыні, у тумане, у цемры і пад.

Здалёку віднеліся сілуэты варожых танкаў.

3. Знешні контур якога-н. збудавання, прадмета і інш.

Модны с. адзення.

|| прым. сілуэ́тны, -ая, -ае.

сі́нтаксіс, -а і -у, м.

1. -у. Уласцівыя пэўнай мове спосабы спалучэння слоў у словазлучэнні і сказы, а таксама раздзел граматыкі, які вывучае сістэму моўных катэгорый, звязаных са спалучэннем слоў і будовай сказаў.

С. беларускага простага сказа.

2. -а. Падручнік, кніга, прысвечаныя вывучэнню такога раздзела граматыкі (разм.).

Купіць «Сінтаксіс беларускай мовы».

|| прым. сінтаксі́чны, -ая, -ае.

склад³, -а, М -дзе, мн. -ы́, -о́ў, м.

Гук або спалучэнне гукаў, што вымаўляюцца адным штуршком выдыхнутага паветра.

Націскны с.

Дзяліць словы на склады.

○

Адкрыты склад — склад, які канчаецца на галосны гук.

Закрыты склад — склад, які канчаецца на зычны гук.

|| прым. складо́вы, -ая, -ае.

Складовае пісьмо (у якім знакамі абазначаюцца склады, а не гукі).

заме́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

1. Знак, зроблены на чым-н., метка.

З. на дрэве.

2. Кароткі запіс.

Зрабіць заметку ў блакноце.

3. Кароткае паведамленне ў друку.

З. ў газеце.

◊

На заметку ўзяць каго-што (разм.) — звярнуўшы на каго-, што-н. увагу, запомніць, запісаць.

|| прым. заме́тачны, -ая, -ае (да 3 знач.).

звано́к, -нка́, мн. -нкі́, -нко́ў, м.

1. Невялікі звон (у 1 знач.), а таксама прыстасаванне для гукавых сігналаў.

Дзвярны з.

Электрычны з.

2. Гук, гукавы сігнал, утвораны такім звонам ці спецыяльным прыстасаваннем.

Прагучаў з.

Тэлефонны з.

Заняткі пачынаюцца па званку.

|| памянш. звано́чак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м. (да 1 знач.).

|| прым. званко́вы, -ая, -ае.

зо́на, -ы, мн. -ы, зон, ж.

Поле, паласа, прастора паміж якімі-н. межамі, дзвюма лініямі ці ўздоўж якой-н. лініі, а таксама наогул пэўная тэрыторыя, вобласць, што характарызуецца якой-н. агульнай прыметай.

Пагранічная з.

Прыгарадная з.

Бяз’ядзерная з.

З. тундры.

З. адпачынку.

|| прым. зо́нны, -я, -ае і зана́льны, -ая, -ае.

Зонны тарыф.

Занальная доследная станцыя.

абло́га, -і, ДМ -ло́зе, мн. -і, -ло́г, ж.

1. Даўно не аранае поле, пакрытае травою, дзірваном.

Узараць аблогу.

2. Акружэнне войскамі ўмацаванага пункта з мэтай яго захопу.

Зняць аблогу.

3. Акружэнне лесу з мэтай правядзення аблавы на звера.

А. мядзведзя.

|| прым. абло́гавы, -ая, -ае і абло́жны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Абложныя землі.

абсадзі́ць, -саджу́, -са́дзіш, -са́дзіць; -са́джаны; зак.

1. што і чым. Пасадзіць дрэвы, кусты вакол чаго-н.

А. сядзібу бярозамі.

2. каго. Перамагчы, паваліць каго-н. (разм.).

Ён і мядзведзя абсадзіць.

|| незак. абса́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абса́джванне, -я, н. і абса́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (спец.).

|| прым. абса́дачны, -ая, -ае. (да 1 знач.).

абу́х, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Тупая патоўшчаная частка вострай прылады (звычайна сякеры), процілеглая лязу.

Удар абухом.

2. перан. Дурань (лаянк.)

А. верыць аднаму сабе, а ўсіх астатніх падазрае ў нечым.

◊

Падвесці пад абух — загубіць.

Як абухом па галаве — уразіць раптоўнай непрыемнай весткай.

|| памянш. абушо́к, -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.

|| прым. абухо́вы, -ая, -ае.

пралёт¹, -а, М -лёце, мн. -ы, -аў, м.

1. Адкрытая прастора паміж чым-н.

Шырокі п. вуліцы.

Аконны п.

2. Адлегласць паміж суседнімі пунктамі апоры ў збудаваннях.

Мост на два пралёты.

3. Участак чыгуначнага шляху паміж станцыямі; перагон (разм.).

4. Свабодны прамежак у лесвічнай клетцы шматпавярховага будынка.

|| прым. пралётны, -ая, -ае (да 2 знач.).