са́нкцыя, -і, мн. -і, -цый, ж.
1. Зацвярджэнне вышэйшай інстанцыяй, дазвол на што-н. (кніжн.).
Атрымаць санкцыю старшыні.
2. У міжнародным праве: мера ўздзеяння ў адносінах да дзяржавы, якая парушае свае абавязацельствы, дагаворы, а таксама наогул тая ці іншая мера ўздзеяння ў адносінах да правапарушальніка (спец.).
Прымяніць эканамічныя санкцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сашні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (спец.).
1. Частка сахі, плуга і некаторых іншых сельскагаспадарчых прылад — востры жалезны нарог, які падразае пласт зямлі знізу, праводзіць у глебе баразёнкі.
2. Шырокая стальная пласціна, прымацаваная да лафета, якая, упіраючыся ў зямлю, перашкаджае адкату гарматы пасля выстралу.
|| прым. сашніко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
залаці́ць, -лачу́, -ло́ціш, -ло́ціць; незак., што.
1. Пакрываць золатам, пазалотай.
З. лыжкі.
2. Асвятляючы, надаваць чаму-н. залацісты колер.
Сонца залоціць лес.
|| зак. вы́залаціць, -лачу, -лаціш, -лаціць; -лачаны (да 1 знач.) і пазалаці́ць, -лачу́, -ло́ціш, -ло́ціць; -ло́чаны.
|| наз. залачэ́нне, -я, н. (да 1 знач.); прым. залаці́льны, -ая, -ае (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заляце́ць, -ячу́, -яці́ш, -яці́ць; -яці́м, -еціце́, -яця́ць; -яці́; зак.
1. Летучы, апынуцца дзе-н., трапіць куды-н.
Самалёт заляцеў за хмару.
Птушка заляцела ў акно.
2. У час палёту спыніцца дзе-н.
З. на спадарожны аэрадром.
|| незак. залята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. залёт, -у, М -лёце, м. (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зарубі́ць², -ублю́, -у́біш, -у́біць; -у́блены; зак., што.
1. Зрабіць зарубку або зарубкі на чым-н. (разм.).
2. Агаліць паверхню пласта, прызначанага для адбойкі (спец.).
З. пласт вугалю.
◊
Зарубі сабе на носе (разм.) — добра запомні на будучае.
|| незак. зару́бліваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. зару́бка, -і, ДМ -бцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ізалява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; зак. і незак., каго-што.
1. Пазбавіць (пазбаўляць) кантактаў з навакольным асяродцзем; аддзяліць (аддзяляць) ад чаго-н.
І. хворага.
І. злачынца.
2. Пакрыць ізаляцыяй (у 2 знач.; спец.).
І. электрычны провад (ад другіх праваднікоў).
|| наз. ізаля́цыя, -і, ж. і ізалява́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абагаці́ць, -гачу́, -гаці́ш, -гаці́ць; -гаці́м, -гаціце́, -гаця́ць; -га́чаны; зак.
1. каго-што. Зрабіць багатым, багацейшым.
А. народ.
А. мову.
2. што. Палепшыць якасць, павысіць каштоўнасць чаго-н., уносячы ці выдаляючы пэўнае рэчыва і пад. (спец.).
А. руду.
А. глебу.
|| незак. абагача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. абагачэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абката́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.
1. Ездзячы, зрабіць роўным, гладкім, прыгодным для язды.
А. дарогу.
2. Пробнай яздой праверыць прыгоднасць чаго-н. (спец.).
А. машыну.
|| незак. абка́тваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абка́тванне, -я, н., абка́тка, -і, ДМ -тцы, ж. і абка́т, -у, М -ка́це, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адпалі́ць, -палю́, -па́ліш, -па́ліць; -па́лены; зак., што.
1. Спаліць частку прадмета; перапаліўшы, аддзяліць.
А. кавалак шнура.
2. Апрацаваць тэрмічным спосабам метал, шкло для надання адпаведнай якасці (спец.).
3. перан. Зрабіць, сказаць што-н. нечаканае.
◊
Адпаліць штуку (разм., неадабр.) — учыніць што-н. недарэчнае, непрыстойнае.
|| незак. адпа́льваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прабе́гчыся, -бягу́ся, -бяжы́шся, -бяжы́цца; -бяжы́мся, -бежыце́ся, -бягу́цца; -бе́гся, -бе́глася; -бяжы́ся; зак.
1. Прабегчы нямнога, каб размяцца.
Чалавек злез з саней і прабегся.
2. Тое, што і прабегчы (у 5 знач.; разм.).
П. па клавіятуры.
|| наз. прабе́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж. (да 1 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)